diff options
| -rw-r--r-- | etc/TUTORIAL.pl | 1599 |
1 files changed, 804 insertions, 795 deletions
diff --git a/etc/TUTORIAL.pl b/etc/TUTORIAL.pl index 55a393edb6..c4a1ef22cf 100644 --- a/etc/TUTORIAL.pl +++ b/etc/TUTORIAL.pl @@ -1,56 +1,66 @@ -Copyright (c) 1985, 2001 Free Software Foundation, Inc. -Szczeg�y na ko�cu pliku. Czytasz w�a�nie kr�tki podr�cznik Emacsa. - -Polecenia Emacsa og�lnie wymagaj� wci�ni�cia klawisza CONTROL (czasami -oznaczanego CTRL lub CTL) lub klawisza META (czasami oznaczanego EDIT -lub ALT). Zamiast pisa� META czy CONTROL za ka�dym razem, gdy masz -przycisn�� ten klawisz, u�ywa� b�dziemy nast�puj�cych skr�t�w: - - C-<znak> oznacza trzymanie klawisza CONTROL podczas wciskania klawisza <znak>. - Na przyk�ad C-f b�dzie odpowiada�o naci�ni�ciu f, podczas gdy - klawisz CONTROL by� wci�ni�ty. - M-<znak> oznacza trzymanie klawisza META wci�ni�tego podczas - wciskania klawisza <znak>. Je�li nie masz klawisza META, - naci�nij i pu�� klawisz ESC, a potem naci�nij klawisz <znak>. - -Uwaga: by zako�czy� sesje Emacsa naci�nij C-x C-c (dwa znaki). -Znaki ">>" na lewym marginesie w dalszej cz�ci tego podr�cznika -oznaczaj� �wiczenia dla Ciebie. Na przyk�ad: +Copyright (c) 1985, 2001 Free Software Foundation, Inc. Szczeg�y na +ko�cu pliku. Czytasz w�a�nie kr�tki podr�cznik Emacsa. + +Niniejszy akapit celowo nie zawiera polskich liter. Jesli polskie znaki +w dalszej czesci podrecznika nie sa poprawnie wyswietlane, to znaczy, ze +Twoj Emacs nie zostal jeszcze prawidlowo skonfigurowany. Pomoc w tym +zakresie mozesz znalezc pod adresem: +<URL:http://www.agh.edu.pl/ogonki> + +Polecenia Emacsa wymagaj� na og� wci�ni�cia klawisza CONTROL (oznaczanego +czasami Ctrl lub CTL) lub klawisza META (oznaczanego czasami EDIT +albo ALT). Zamiast pisa� META czy CONTROL, za ka�dym razem gdy b�dziesz +mia� przycisn�� jeden z tych klawiszy, b�dziemy u�ywali nast�puj�cych skr�t�w: + +C-<znak> b�dzie oznacza�o przytrzymywanie klawisza CONTROL podczas +wciskania klawisza <znak>. Na przyk�ad C-f b�dzie odpowiada�o +naci�ni�ciu f, w�wczas gdy klawisz CONTROL jest wci�ni�ty. +M-<znak> b�dzie oznacza�o przytrzymywanie klawisza Meta lub Alt podczas +wciskania klawisza <znak>. Je�li na klawiaturze nie ma klawisza META, +to trzeba nacisn�� i pu�ci� klawisz ESC, a potem nacisn�� klawisz <znak>. + +Uwaga: aby zako�czy� sesj� Emacsa, naci�nij C-x C-c (kolejno dwa znaki). +Znaki ">>" na lewym marginesie oznaczaj� w dalszej cz�ci tego podr�cznika +�wiczenia dla Ciebie. Na przyk�ad: + <<Blank lines inserted here by startup of help-with-tutorial>> ->> Teraz naci�nij C-v (nast�pny ekran), by przej�� na nast�pny ekran - podr�cznika (zr�b to naciskaj�c jednocze�nie klawisz CONTROL i v). - Od tego momentu powiniene� robi� to zawsze, gdy dojdziesz - do ko�ca ekranu. +[W celach dydaktycznych s� zrobione dodatkowe odst�py. Tekst jest kontynuowany ni�ej.] + +>> Teraz naci�nij C-v (nast�pny ekran), aby przej�� na nast�pny ekran +podr�cznika (zr�b to naciskaj�c jednocze�nie klawisze CONTROL i v). +Od tego momentu powiniene� robi� to zawsze, gdy dojdziesz +do ko�ca ekranu. -Zwr�� uwag� na to, ze kilka linii powtarza si�, gdy przechodzisz z -ekranu na ekran; zachowanie to ma zapewni� pewna ci�g�o�� podczas -przesuwania si� w obr�bie pliku. +Zwr�� uwag� na to, �e kilka linii si� powtarza, gdy przechodzisz z +ekranu na nast�pny; ma to zapewni� wra�enie ci�g�o�ci podczas przesuwania +si� w obr�bie pliku. -Pierwsza umiej�tno�ci�, kt�ra powiniene� opanowa�, jest spos�b -przesuwania si� z miejsca na miejsce. Ju� wiesz, jak przesuwa� si� o -jeden ekran do przodu. By przesun�� si� o jeden ekran do tylu, -wci�nij M-v (wci�nij META i naci�nij v, lub naci�nij <ESC>v je�li nie -masz klawisza META lub EDIT). +Pierwsz� umiej�tno�ci�, kt�ra powiniene� opanowa�, jest spos�b +przesuwania si� z miejsca na miejsce. Wiesz ju�, jak przesuwa� si� +o jeden ekran do przodu. Aby przesun�� si� o jeden ekran do ty�u, +wci�nij kombinacj� klawiszy M-v (to znaczy wci�nij i przytrzymaj +klawisz META lub Alt i jednocze�nie naci�nij v albo naci�nij kolejno +klawisze <ESC> v, je�li nie masz klawisza META lub Alt). ->> Spr�buj nacisn�� M-v, a potem C-v by przesun�� si� w prz�d i w ty� - kilka razy. +>> Spr�buj nacisn�� M-v, a potem C-v, by przesun�� si� w prz�d i w ty� +kilka razy. PODSUMOWANIE ------------ -Nast�puj�ce polecenia s� u�yteczne do przegl�dania po jednym ekranie: +Nast�puj�ce polecenia s�u�� do przegl�dania tekstu po jednym ekranie: - C-v Przesu� si� o jeden ekran do przodu - M-v Przesu� si� o jeden ekran do tylu - C-l Wyczy�� ekran i wy�wietl go na nowo, umieszczaj�c - tekst z okolic kursora w �rodku ekranu. - (Ta kombinacja to CONTROL-L, a nie CONTROL-1.) +C-v Przesu� si� o jeden ekran do przodu +M-v Przesu� si� o jeden ekran do tylu +C-l Wyczy�� ekran i wy�wietl go na nowo, umieszczaj�c +tekst z okolic kursora w �rodku ekranu. +(Ta kombinacja to CONTROL-L, a nie CONTROL-1.) ->> Znajd� kursor i zapami�taj, jaki tekst jest w jego okolicy. - Naci�nij nast�pnie C-l. - Znajd� kursor jeszcze raz i zwr�� uwag�, �e znajduje - si� on w okolicy tego samego tekstu. +>> Znajd� kursor i zapami�taj, jaki tekst jest w jego pobli�u. +Naci�nij nast�pnie C-l. +Znajd� kursor jeszcze raz i zwr�� uwag�, �e znajduje si� on +w pobli�u tego samego tekstu. PODSTAWY KIEROWANIA KURSOREM @@ -59,426 +69,445 @@ PODSTAWY KIEROWANIA KURSOREM Przesuwanie si� z ekranu na ekran jest u�yteczne, ale jak przej�� do okre�lonego miejsca w obr�bie jednego ekranu? -Mo�na to zrobi� na kilka sposob�w. Najprostszym jest u�ycie polece� -C-p, C-b, C-f oraz C-n. Ka�de z tych polece� przesuwa kursor o jeden -wiersz lub kolumn� w okre�lonym kierunku. Oto schemat, kt�ry to -obrazuje: - - Poprzednia linia, C-p - (ang. previous line) - : - : - Wstecz, C-b .... Kursor .... Do przodu, C-f - (ang. back) : (ang. forward) - : - : - Nast�pna linia, C-n - (ang. next line) - ->> Przesu� kursor na �rodek schematu za pomoc� C-n lub C-p. Naci�nij - potem C-l, by zobaczy� ca�y diagram na �rodku ekranu. +Mo�na to zrobi� na kilka sposob�w. Najprostszym jest u�ycie polece� +C-p, C-b, C-f oraz C-n. Ka�de z nich przesuwa kursor o jeden wiersz +albo kolumn� w okre�lonym kierunku. Oto schemat, kt�ry to obrazuje: + +Poprzednia linia, C-p +(ang. previous line) +: +: +Do ty�u, C-b .... Kursor .... Do przodu, C-f +(ang. back) : (ang. forward) +: +: +Nast�pna linia, C-n +(ang. next line) + +>> Przesu� kursor na �rodek tego schematu za pomoc� C-n lub C-p. +Potem naci�nij C-l, by zobaczy� ca�y diagram na �rodku ekranu. To s� podstawowe polecenia kieruj�ce po�o�eniem kursora, kt�rych -b�dziesz u�ywa� nieustannnie, warto wi�c je zapami�ta�. +b�dziesz u�ywa� bardzo cz�sto, warto wi�c je zapami�ta�. >> Naci�nij kilka razy C-n, by przesun�� kursor do tej linii. >> Przesu� si� w g��b linii za pomoc� C-f, a potem do g�ry za pomoc� - C-p. Zwr�� uwag� na zachowanie si� C-p, gdy kursor jest w �rodku - linii. +C-p. Zwr�� uwag� na zachowanie si� C-p, gdy kursor jest w �rodku +linii. -Ka�da linia tekstu ko�czy si� znakiem nowej linii, kt�ry oddziela ja -od nast�pnej. Ka�dy Tw�j plik powinien ko�czy� si� znakiem nowej -linii (ale Emacs nie zmusza Ci� do tego). +Ka�da linia tekstu ko�czy si� znakiem nowej linii, kt�ry oddziela j� +od nast�pnej. Ka�dy Tw�j plik powinien si� ko�czy� znakiem nowej +linii (ale Emacs tego nie wymaga). ->> Spr�buj nacisn�� C-b na pocz�tku linii. Powinno to Ci� przenie�� - na koniec poprzedniej linii. Dzieje si� tak dlatego, �e kursor - przechodzi nad znakiem nowej linii. +>> Spr�buj nacisn�� C-b na pocz�tku linii. Powinno Ci� to przenie�� +na koniec poprzedniej linii. Dzieje si� tak dlatego, �e kursor +przechodzi w�wczas nad znakiem nowej linii. C-f przechodzi nad znakiem nowej linii tak samo jak C-b. ->> Naci�nij kilka razy C-b, by� dostrzeg�, gdzie jest kursor. - Naci�nij potem C-f, by wr�ci� na koniec linii. W ko�cu naci�nij - jeszcze raz C-f, by przej�� do nast�pnej linii. +>> Naci�nij kilka razy C-b i obserwuj po�o�enie kursora. +Naciskaj potem C-f, by wr�ci� na koniec linii. W ko�cu naci�nij +jeszcze raz C-f, by przej�� do nast�pnej linii. -Gdy przesuwasz kursor poza dolna kraw�d� ekranu, tekst za kraw�dzi� -przesuwa si� na ekran (ang. scrolling). Dzi�ki temu Emacs mo�e -przesun�� kursor do okre�lonego miejsca bez umieszczania go poza -ekranem. +Gdy przesuwasz kursor poza doln� kraw�d� ekranu, tekst po�o�ony +za kraw�dzi� przesuwa si� na ekran (ang. scrolling). Dzi�ki temu +Emacs mo�e przesun�� kursor do okre�lonego miejsca bez umieszczania +go poza ekranem. ->> Spr�buj przesun�� kursor poza dolna granice ekranu za pomoc� C-n i - zobacz co si� stanie. +>> Spr�buj przesun�� kursor poza doln� granic� ekranu za pomoc� C-n +i zobacz, co si� stanie. -Je�li przesuwanie si� o jeden znak na raz jest dla Ciebie za wolne, -spr�buj przesuwa� si� o s�owa. M-f (Meta-f) przesuwa kursor do przodu -o s�owo, a M-b przesuwa go do tylu o jedno s�owo. +Je�li przesuwanie si� o jeden znak na raz jest dla Ciebie zbyt wolne, +to spr�buj przesuwa� si� o s�owa. M-f (Meta-f) przesuwa kursor o s�owo +do przodu, a M-b przesuwa go o s�owo do ty�u. ->> Spr�buj nacisn�� kilka M-f i M-b. +>> Naci�nij kilka razy M-f i M-b. -Gdy jeste� w �rodku s�owa, M-f przesuwa kursor na koniec s�owa. Je�li -natomiast jeste� w przerwie miedzy s�owami, M-f przesuwa kursor na -koniec nast�pnego s�owa. M-b zachowuje si� podobnie, jak chodzi o -ruch do ty�u. +Gdy jeste� w �rodku s�owa, to M-f przesuwa kursor na jego koniec. +Je�li natomiast jeste� w przerwie miedzy s�owami, to M-f przesuwa +kursor na koniec nast�pnego s�owa. M-b zachowuje si� podobnie +dla ruchu do ty�u. ->> Naci�nij M-f i M-b kilka razy na przemian z C-f i C-b tak, by� - m�g� zauwa�y� dzia�anie M-f i M-b naci�nietych w r�nych miejscach - wewn�trz i pomi�dzy s�owami. +>> Naci�nij M-f i M-b kilka razy na przemian z C-f i C-b, tak by� +m�g� zauwa�y� dzia�anie M-f i M-b naci�ni�tych w r�nych miejscach +wewn�trz i mi�dzy s�owami. -Zauwa� podobie�stwo pomi�dzy C-f i C-b oraz M-f i M-b. Bardzo cz�sto -kombinacje zawieraj�ce Meta opisuj� operacje zwi�zane z jednostkami -j�zykowymi (s�owa, zdania, akapity), podczas gdy kombinacje oparte o -Control dzia�aj� na podstawowych jednostkach niezale�nych od tego, co -edytujesz (znaki, linie, itd.). +Zauwa� podobie�stwo mi�dzy C-f i C-b oraz M-f i M-b. Bardzo cz�sto +kombinacje zawieraj�ce Meta (Alt) oznaczaj� operacje zwi�zane +z jednostkami j�zykowymi (s�owa, zdania, akapity), podczas gdy +kombinacje z klawiszem Control dzia�aj� na jednostkach podstawowych, +niezale�nych od tego, co edytujesz (znaki, linie, itd.). -Ta zale�no�� stosuje si� do linii i zda�: C-a i C-e przesuwaj� kursor -na pocz�tek i koniec linii, a M-a i M-e przesuwaj� go na pocz�tek i -koniec zdania. +Oto zale�no��, kt�ra stosuje si� do linii i zda�: C-a i C-e przesuwaj� +kursor na pocz�tek i koniec linii, a M-a i M-e przesuwaj� go na pocz�tek +i koniec zdania. >> Naci�nij kilka razy C-a, a potem kilka razy C-e. - Powt�rz to z M-a, a potem z M-e. +Powt�rz to z M-a, a potem z M-e. -Czy zauwa�y�e�, ze powtarzanie C-a nic nie zmienia, natomiast powt�rne -M-a przesuwa Ci� o jedno zdanie? Chocia� nie jest to do ko�ca -analogiczne, wydaje si� jednak naturalne. +Czy zauwa�y�e�, �e powtarzanie C-a nic nie zmienia, natomiast powt�rne +M-a przesuwa Ci� o jedno zdanie? Chocia� nie ma tu pe�nej analogii, +wydaje si� to jednak naturalne. -Po�o�enie kursora w tek�cie okre�lane jest mianem "punktu". +Po�o�enie kursora w tek�cie jest okre�lane mianem "punktu". Oto podsumowanie prostych polece� s�u��cych do przesuwania kursora, w��cznie z operacjami dotycz�cymi s��w i zda�: - C-f Do przodu o jeden znak - C-b W ty� o jeden znak +C-f Do przodu o jeden znak +C-b Do ty�u o jeden znak - M-f Do przodu o s�owo - M-b W ty� o s�owo +M-f Do przodu o s�owo +M-b Do ty�u o s�owo - C-n Nast�pna linia - C-p Poprzednia linia +C-n Nast�pna linia +C-p Poprzednia linia - C-a Pocz�tek linii - C-e Koniec linii +C-a Pocz�tek linii +C-e Koniec linii - M-a W ty� na pocz�tek zdania - M-e Do przodu na koniec zdania +M-a Do ty�u na pocz�tek zdania +M-e Do przodu na koniec zdania ->> Prze�wicz kilka razy wszystkie powy�sze polecenia dla wprawy. - S� one najcz�ciej u�ywanymi poleceniami. +>> Prze�wicz kilka razy dla wprawy wszystkie powy�sze polecenia. +Nale�� one do najcz�ciej u�ywanych. -Dwa inne wa�ne polecenia przesuwaj�ce kursor to M-< (Meta i znak -mniejszo�ci), kt�re przesuwa kursor na pocz�tek ca�ego tekstu i M-> -(Meta i znak wi�kszo�ci), kt�re przesuwa kursor na koniec ca�ego -tekstu. +Dwa inne wa�ne polecenia przesuwaj�ce kursor to M-< (Meta lub Alt +i znak mniejszo�ci), kt�re przesuwa kursor na pocz�tek ca�ego tekstu +i M-> (Meta lub Alt i znak wi�kszo�ci), kt�re przesuwa kursor na koniec +ca�ego tekstu. -Na wi�kszo�ci terminali "<" jest nad przecinkiem, tak wiec musisz u�y� -klawisza Shift by nacisn�� "<". Musisz wiec tak�e u�y� Shift by -nacisn�� M-<. Bez Shift by�oby to M-przecinek. +Na wi�kszo�ci klawiatur "<" jest nad przecinkiem, musisz wi�c u�y� +klawisza Shift, by nacisn�� "<", i podobnie musisz u�y� klawisza Shift, +by nacisn�� M-<. Bez Shift uzyska�by� M-przecinek. ->> Naci�nij M-< by przej�� na pocz�tek podr�cznika. U�yj potem C-v - kilkukrotnie, by wr�ci� tutaj. +>> Naci�nij M-<, by przej�� na pocz�tek podr�cznika, a potem kilka razy +u�yj C-v, by powr�ci� do tego miejsca. ->> Teraz naci�nij M->, by przej�� na koniec podr�cznika. Wr�� do tego - miejsca za pomoc� kilkukrotnego M-v. +>> Teraz naci�nij M->, by przej�� na koniec podr�cznika, i wr�� do tego +miejsca za pomoc� kilkakrotnego M-v. -Je�li Tw�j terminal ma klawisze strza�ek, to mo�esz ich u�y� do -przesuwania kursora. Zalecamy Ci nauczenie si� kombinacji C-b, C-f, -C-n i C-p z trzech powod�w. Po pierwsze, dzia�aj� one na wszystkich -typach terminali. Po drugie, gdy ju� zdob�dziesz pewna praktyk� w -pos�ugiwaniu si� Emacsem, b�dzie Ci szybciej nacisn�� te kombinacje +Je�li Twoja klawiatura ma klawisze strza�ek, to mo�esz ich u�y� do +przesuwania kursora. Radzimy Ci nauczy� si� si� kombinacji C-b, C-f, +C-n i C-p z trzech powod�w. Po pierwsze, dzia�aj� one na wszystkich +typach terminali. Po drugie, gdy ju� zdob�dziesz pewn� praktyk� w +pos�ugiwaniu si� Emacsem, to b�dzie Ci szybciej nacisn�� te kombinacje ni� klawisze strza�ek (poniewa� nie wymaga to przenoszenia d�oni z miejsca, kt�re zajmuj� podczas szybkiego pisania za pomoc� 10 palc�w). Po trzecie wreszcie, gdy ju� wyrobisz sobie zwyczaj pos�ugiwania si� -tymi poleceniami z klawiszem Control, b�dziesz m�g� �atwo nauczy� si� -innych zaawansowanych polece� przesuwaj�cych kursor. +tymi poleceniami z klawiszem Control, to �atwo przyjdzie Ci nauczy� si� +bardziej zaawansowanych polece� przesuwaj�cych kursor. Wi�kszo�� polece� Emacsa akceptuje argument liczbowy; dla wi�kszo�ci -polece� s�u�y on jako liczba powt�rze�. Spos�b, w jaki okre�lasz -liczb� powt�rze� polecenia, to naci�niecie C-u a potem cyfr, zanim -naci�niesz polecenie. Je�li masz klawisz META (lub EDIT lub ALT), -alternatywnym sposobem jest wciskanie klawiszy cyfr podczas -wprowadzania argumentu liczbowego. Zalecamy nauczenie si� metody -klawisza C-u, poniewa� dzia�a ona na wszystkich terminalach. +polece� oznacza on liczb� powt�rze�. Aby okre�li� liczb� powt�rze� +polecenia, powiniene� je poprzedzi� naci�ni�ciem C-u a potem cyfr. +Je�li masz na klawiaturze klawisz META (lub EDIT albo ALT), to +alternatywnym sposobem wprowadzenia argumentu liczbowego jest u�ycie +tego klawisza i wciskanie cyfr argumentu. Radzimy jednak przyswoi� +sobie metod� z klawiszem C-u, poniewa� dzia�a ona na wszystkich +terminalach. Na przyk�ad C-u 8 C-f przesuwa kursor do przodu o osiem znak�w. - + >> Spr�buj u�y� C-n i C-p z argumentem liczbowym, by przesun�� kursor - do jednej z linii w pobli�u tego zdania za pomoc� tylko jednego - polecenia. +do jednej z linii w pobli�u tego zdania za pomoc� tylko jednego +polecenia. -Wi�kszo�� polece� u�ywa argumentu liczbowego jako liczba powt�rze�. -Jest kilka polece�, kt�re u�ywaj� go w inny spos�b. C-v i M-v s� -w�r�d tych wyj�tk�w. Je�li poda si� im argument, przesuwaj� zawarto�� -ekranu w gore lub w d� o podana liczb� linii zamiast o tyle� ekran�w. +Wi�kszo�� polece� u�ywa argumentu liczbowego jako liczby powt�rze�. +Jest kilka polece�, kt�re u�ywaj� go w inny spos�b. Do takich wyj�tk�w +nale�� C-v i M-v. Je�li poda si� im argument, to przesuwaj� zawarto�� +ekranu w g�r� lub w d� o podan� liczb� linii zamiast o tyle� ekran�w. Na przyk�ad C-u 4 C-v przewija ekran o 4 linie. >> Spr�buj nacisn�� C-u 8 C-v. -To powinno by�o przewin�� ekran do g�ry o 8 linii. Je�li chcia�by� -przewin�� go w d�, mo�esz poda� argument przed poleceniem M-v. +To powinno by�o przewin�� ekran do g�ry o 8 linii. Je�li chcia�by� +przewin�� ekran w d�, to powiniene� poda� argument przed poleceniem M-v. -Je�li u�ywasz systemu X-Windows, prawdopodobnie po lewej stronie okna -Emacsa znajduje si� prostok�tny obszar, nazywany po angielsku -"scrollbar". Za jego pomoc� mo�esz przewija� tekst, u�ywaj�c do tego -celu myszy. +Je�li pracujesz w systemie z okienkowym trybem graficznym, jak X11 +lub MS-Windows, to prawdopodobnie po lewej stronie okna Emacsa znajduje +si� prostok�tny obszar nazywany po angielsku "scrollbar", a po polsku +suwakiem. Za jego pomoc� mo�esz przewija� tekst, u�ywaj�c do tego myszy. >> Spr�buj nacisn�� �rodkowy klawisz myszy u g�ry pod�wietlonego - obszaru na scrollbarze. To powinno przewin�� tekst do miejsca - okre�lonego wysoko�ci�, na kt�rej nacisn��e� klawisz myszy. +obszaru na suwaku. To powinno przewin�� tekst do miejsca +okre�lonego przez wysoko��, na kt�rej nacisn��e� klawisz myszy. ->> Przesu� mysz do miejsca oddalonego od g�rnego ko�ca scrollbaru - mniej wi�cej o trzy linie i naci�nij lewy klawisz myszy kilka razy. +>> Przesu� mysz do miejsca oddalonego od g�rnego ko�ca suwaka o mniej +wi�cej trzy linie i naci�nij lewy klawisz myszy kilka razy. * KIEROWANIE KURSOREM Z X TERMINALA ----------------------------------- -Je�li masz X terminal, prawdopodobnie �atwiej Ci b�dzie u�ywa� -klawiszy strza�ek po prawej stronie klawiatury do kierowania kursorem. -Klawisze strza�ek w lewo, w prawo, w g�r� i w d� dzia�aj� zgodnie z -oczekiwaniem; odpowiadaj� one dok�adnie C-b, C-f, C-p i C-n, ale s� -�atwiejsze do zapami�tania. Mo�esz tak�e u�ywa� C-lewo i C-prawo by -przesuwa� si� o s�owa oraz C-g�ra i C-d�, by przesuwa� si� o bloki -(np. akapity, je�li edytujesz tekst). Je�li masz klawisze oznaczone -HOME (lub BEGIN) oraz END, zanios� Ci� one na pocz�tek i koniec linii, -a C-home i C-end na pocz�tek i koniec pliku. Je�li Twoja klawiatura -ma klawisze PgUp i PgDn, mo�esz ich u�y� do przesuwania si� o jeden -ekran za jednym razem, tak jak M-v i C-v. - -Wszystkie te polecenia akceptuj� argument liczbowy, jak to jest -opisane powy�ej. Mo�esz stosowa� pewne skr�ty w celu wpisania tych -argument�w: naci�nij i trzymaj CONTROL lub META i wpisz liczb�. Na -przyk�ad, by przesun�� kursor o 12 s��w w prawo naci�nij C-1 C-2 -C-prawo. Zwr�� uwag�, ze jest to �atwe do wpisania, poniewa� nie -musisz puszcza� klawisza CONTROL podczas wciskania klawiszy. +Je�li pracujesz na terminalu graficznym, to do kierowania kursorem +prawdopodobnie �atwiej Ci b�dzie u�ywa� klawiszy strza�ek po prawej +stronie klawiatury. Klawisze strza�ek: w lewo, w prawo, w g�r� i w d� +dzia�aj� zgodnie z oczekiwaniem; odpowiadaj� one dok�adnie C-b, C-f, C-p +i C-n, ale s� �atwiejsze do zapami�tania. Mo�esz tak�e u�ywa� C-lewo i +C-prawo, by przesuwa� si� o s�owa, oraz C-g�ra i C-d�, by przesuwa� si� +o bloki (np. akapity, je�li edytujesz tekst). Je�li masz klawisze +oznaczone Home (lub Begin) oraz End, to przenios� Ci� one na pocz�tek i, +odpowiednio, na koniec linii, a C-Home i C-End na pocz�tek i koniec +pliku. Je�li na Twojej klawiaturze s� klawisze PgUp i PgDn, to mo�esz +ich u�y� do przesuwania si� o jeden ekran, tak jak M-v i C-v. + +Wszystkie te polecenia akceptuj� argument liczbowy, tak jak to +opisano powy�ej. Wpisanie argumentu mo�esz sobie upro�ci�: +naci�nij i trzymaj CONTROL lub META i wpisz liczb�. Na +przyk�ad, aby przesun�� kursor o 12 s��w w prawo, naci�nij C-1 C-2 +C-prawo. Zwr�� uwag�, �e jest to �atwe do wpisania, poniewa� nie +musisz puszcza� klawisza CONTROL podczas wpisywania cyfr. * GDY EMACS JEST ZABLOKOWANY ---------------------------- -Je�li Emacs przestaje odpowiada� na Twoje polecenia, mo�esz go -bezpiecznie zatrzyma� przyciskaj�c C-g. Mo�esz u�y� C-g do przerwania -polecenia, kt�re zabiera zbyt wiele czasu. +Je�li Emacs przestaje odpowiada� na Twoje polecenia, to mo�esz go +bezpiecznie zatrzyma�, przyciskaj�c C-g. Klawisza C-g mo�esz te� u�y� do +przerwania polecenia, kt�re zabiera zbyt wiele czasu. -Mo�esz u�y� C-g tak�e, by anulowa� argument liczbowy lub pocz�tek -polecenia, kt�rego nie chcesz doka�cza�. +Mo�esz tak�e u�y� C-g do anulowania argumentu liczbowego albo pocz�tku +polecenia, kt�rego nie zamierzasz doko�czy�. ->> Napisz C-u 100 jako argument liczbowy, po czym naci�nij C-g. - Teraz naci�nij C-f. Powinno przesun�� to kursor o tylko jeden - znak, poniewa� anulowa�e� argument za pomoc� C-g. +>> Napisz C-u 100 jako argument liczbowy, po czym naci�nij C-g. +Teraz naci�nij C-f. Powinno to przesun�� kursor zaledwie o +jeden znak, poniewa� argument liczbowy anulowa�e� za pomoc� C-g. -Je�li nacisn��e� <ESC> przez pomy�k�, mo�esz tego si� pozby� za pomoc� -C-g. +Za pomoc� klawisza C-g mo�esz te� anulowa� skutki omy�kowego +wci�ni�cia klawisza <ESC>. * ZABLOKOWANE POLECENIA ----------------------- -Pewne polecenia Emacsa s� "zablokowane", tak by pocz�tkuj�cy +Pewne polecenia Emacsa s� ,,zablokowane'' -- po to, by pocz�tkuj�cy u�ytkownicy nie mogli ich wywo�a� przez przypadek. -Je�li wywo�asz jedno z zablokowanych polece�, Emacs wypisze komunikat -informuj�cy o tym, co to za polecenie, i zapyta Ci�, czy chcesz je -wywo�a�. +Je�li wywo�asz jedno z zablokowanych polece�, to Emacs wypisze komunikat +informuj�cy o tym, co to za polecenie, i zapyta Ci�, czy istotnie chcesz +je wywo�a�. -Je�li naprawd� chcesz wywo�a� to polecenie, naci�nij spacje w -odpowiedzi na pytanie. Je�li nie chcesz wywo�a� zablokowanego -polecenia, odpowiedz na pytanie naciskaj�c "n". +Je�li naprawd� chcesz wywo�a� to polecenie, to odpowiedz na pytanie, +naciskaj�c spacj�. Je�li nie chcesz wywo�a� zablokowanego polecenia, +to na pytanie odpowiedz, naciskaj�c n. ->> Napisz `C-x n p' (co jest zablokowanym poleceniem) i odpowiedz "n" - na zadane pytanie. +>> Napisz `C-x C-l' (co jest zablokowanym poleceniem) i odpowiedz n +na zadane pytanie. * OKNA ------ -Emacs mo�e mi�� kilka okien, ka�de wy�wietlaj�ce w�asny tekst. Zwr�� -uwag�, ze "okno" je�li chodzi o Emacsa, nie odnosi si� do osobnego -okienka systemu okienkowego, ale do pojedynczego panelu wewn�trz -okienka systemu X-Windows. (Emacs mo�e mi�� kilka X-okien, lub -"ramek" w terminologii Emacsa. Opisane jest to poni�ej.) +Emacs mo�e mie� otwartych kilka okien, z kt�rych ka�de wy�wietla +w�asny tekst. Poj�cie ,,okna'', je�li chodzi o Emacsa, nie odnosi +si� do osobnego okienka systemu okienkowego, lecz do pojedynczego +panelu wewn�trz okienka systemowego. (Emacs mo�e te� pracowa� +na kilku oknach systemowych (X-oknach); w terminologii Emacsa +nazywaj� si� one ramkami. Opisane jest to poni�ej.) Na tym etapie lepiej jest si� nie zag��bia� w techniki wykorzystuj�ce -kilka okien. Powiniene� jedynie wiedzie�, w jaki spos�b pozby� si� -nadmiaru okien, kt�re mog� pojawi� si� jako sk�adniki systemu pomocy -lub wynik pewnych polece�. Robi si� to w prosty spos�b: +kilka okien. Powiniene� jedynie wiedzie�, w jaki spos�b pozby� si� +nadmiaru okien, kt�re mog� si� pojawi� w wyniku wywo�ania Emacsowego +systemu pomocy albo niekt�rych polece�. Robi si� to w prosty spos�b: - C-x 1 Jedno okno (tzn. zabij wszystkie inne okna). +C-x 1 Jedno okno (tzn. zlikwiduj wszystkie pozosta�e okna). -Kombinacja ta to Control-x, po kt�rym wyst�puje cyfra 1. C-x 1 -powi�ksza okno, w kt�rym jest kursor tak, by zaj�o ca�y ekran. -Kasuje to wszystkie inne okna Emacsa. +Kombinacja ta to klawisz Control-x, po kt�rym wyst�puje cyfra 1. +Powi�ksza ona okno, w kt�rym jest kursor tak, by wype�ni�o ono ekran, +kasuj�c zarazem pozosta�e okna Emacsa. >> Przesu� kursor do tej linii i naci�nij C-u 0 C-l. -(C-l, jak pami�tasz od�wie�a zawarto�� ekranu. Je�li poda si� temu -poleceniu argument liczbowy, b�dzie to oznacza�o "od�wie� zawarto�� -ekranu i umie�� bie��ca linie o tyle linii od g�ry ekranu". Tak wiec -C-u 0 C-1 oznacza "od�wie� ekran, umieszczaj�c bie��ca linie na samej -g�rze".) +(C-l, jak pami�tasz od�wie�a zawarto�� ekranu. Je�li temu poleceniu +poda si� argument liczbowy, to b�dzie to oznacza�o ,,od�wie� zawarto�� +ekranu i umie�� bie��ca lini� o tyle linii od g�ry ekranu''. Tak wi�c, +C-u 0 C-1 oznacza ,,od�wie� ekran, umieszczaj�c bie��ca lini� na samej +g�rze''.) >> Naci�nij Control-x 2 - Zauwa� jak okno si� kurczy, podczas gdy nowe okno pojawia si�, - wy�wietlaj�c zawarto�� tego bufora. +Zauwa�, �e okno si� kurczy, a jednocze�nie pojawia si� nowe, +wy�wietlaj�ce ten sam tekst. ->> Naci�nij C-x 1 i nowe okno zniknie. +>> Naci�nij C-x 1, a nowe okno zniknie. * WSTAWIANIE I USUWANIE ----------------------- -Je�li chcesz wstawia� tekst, po prostu go napisz. Znaki, kt�re da si� -wy�wietli�, takie jak A, 7, *, itd, Emacs traktuje jako tekst i -wstawia natychmiast do bufora. Naci�nij <Return> (znak powrotu -karetki), by wstawi� znak nowej linii. +Je�li chcesz wstawi� nowy tekst, to po prostu go napisz. Znaki, kt�re da +si� wy�wietli�, takie jak A, 7, *, itd., Emacs traktuje jako tekst i +wstawia natychmiast do tekstu dotychczasowego. Aby wstawi� znak nowej +linii, trzeba nacisn�� klawisz <Return> (na maszynach do pisania tak +oznacza�o si� znak powrotu karetki). -Ostatni znak, kt�ry napisa�e� mo�esz skasowa� przez naci�niecie -klawisza <Delete>. Klawisz ten mo�e by� oznaczony "Del". W pewnych -wypadkach klawisz "Backspace" mo�e s�u�y� za <Delete>, ale nie jest to -regu��! +Ostatni napisany znak mo�esz skasowa� przez naci�niecie klawisza <Delete>. +Klawisz ten mo�e by� oznaczony "Del". W pewnych wypadkach za <Delete> +mo�e s�u�y� klawisz "Backspace", ale to nie jest regu��! Og�lniej, <Delete> usuwa znak bezpo�rednio przed bie��ca pozycj� kursora. ->> Zr�b to teraz: wstaw kilka znak�w, po czym usu� je za pomaca - kilkukrotnego naci�ni�cia <Delete>. Nie przejmuj si� tym, - �e zmieniasz ten plik; nie zmienisz w ten spos�b g��wnego pliku - podr�cznika. To jest Twoja w�asna kopia. +>> Zr�b to teraz: wstaw kilka znak�w, po czym usu� je za pomoc� +kilkakrotnego naci�ni�cia <Delete>. Nie przejmuj si� tym, +�e zmieniasz ten plik; nie zmienisz w ten spos�b g��wnego pliku +podr�cznika. To jest Twoja w�asna kopia. Gdy linia tekstu staje si� zbyt d�uga, by zmie�ci� si� w jednym -wierszu na ekranie, jest ona "kontynuowana" w nast�pnym wierszu -ekranu. Znak "backslash" (`\') na prawym marginesie pozwala Ci -rozpozna� takie linie. +wierszu ekranu, to jest ona ,,kontynuowana'' w wierszu nast�pnym. +Znak ,,backslash'' (`\') (albo, je�li pracujesz w okienkowym +trybie graficznym, zagi�ta strza�ka) umieszczony na prawym marginesie +wskazuje, �e dana linia jest kontynuowana w nast�pnym wierszu ekranu. >> Wpisuj jaki� tekst tak d�ugo, a� dojdziesz do prawego marginesu, i - potem nie przestawaj. Zauwa�ysz, ze pojawi si� linia kontynuacji. +potem nie przestawaj. Zauwa�ysz, �e pojawi si� linia kontynuacji. ->> U�yj <Delete> by usun�� tekst tak, by linia znowu - mie�ci�a si� na ekranie. Linia kontynuacji zniknie. +>> U�yj klawisza <Delete>, by usun�� znaki tekstu, tak by linia znowu +mie�ci�a si� na ekranie. Linia kontynuacji zniknie. -Znak nowej linii mo�e by� kasowany tak, jak ka�dy inny znak. -Usuniecie znaku nowej linii ��czy je w jedna. Je�li powsta�a w wyniku -tego linia jest zbyt d�uga, by zmie�ci� si� na szeroko�� ekranu, -zostanie ona wy�wietlona z lini� kontynuacji. +Znak nowej linii mo�na skasowa� tak jak ka�dy inny znak. Usuni�cie znaku +nowej linii mi�dzy dwiema liniami spowoduje ich po��czenie. Je�li powsta�a +w wyniku tego linia tekstu jest zbyt d�uga, by zmie�ci� si� na szeroko�� +ekranu, to zostanie wy�wietlona z lini� kontynuacji. ->> Przesu� kursor na pocz�tek linii i naci�nij <Delete>. Bie��ca - linia zostanie po��czona z poprzednia. +>> Przesu� kursor na pocz�tek linii i naci�nij <Delete>. Bie��ca +linia zostanie po��czona z poprzedni�. >> Naci�nij <Return>, by z powrotem wstawi� znak nowej linii, kt�ry - skasowa�e�. +skasowa�e�. -Pami�taj, ze wi�kszo�� polece� Emacsa mo�e zosta� wywo�anych z -parametrem liczby powt�rze�; dotyczy to tak�e znak�w tekstu. Argument -liczbowy powoduje wstawienie znaku kilkukrotnie. +Jak juz wiesz, wi�kszo�� polece� Emacsa mo�na wywo�a� z parametrem +liczby powt�rze�; dotyczy to tak�e znak�w tekstu. Argument liczbowy +powoduje wstawienie znaku odpowiadaj�c� mu liczb� razy. ->> Spr�buj zrobi� to teraz -- naci�nij C-u 8 * by uzyska� ********. +>> Wypr�buj to teraz -- naci�nij C-u 8 *, a uzyskasz ********. Nauczy�e� si� ju� wi�kszej cz�ci podstawowych sposob�w pisania oraz -poprawiania b��d�w. W Emacsie mo�esz usuwa� r�wnie� cale s�owa lub -cale linie. Oto podsumowanie operacji usuwania znak�w: +poprawiania b��d�w. W Emacsie mo�esz usuwa� r�wnie� ca�e s�owa lub +linie. Oto podsumowanie operacji usuwania znak�w: + +<Delete> usu� znak bezpo�rednio przed kursorem +C-d usu� znak bezpo�rednio za kursorem + +M-<Delete> wytnij s�owo bezpo�rednio przed kursorem +M-d wytnij s�owo bezpo�rednio za kursorem - <Delete> usu� znak bezpo�rednio przed kursorem - C-d usu� znak bezpo�rednio za kursorem +C-k wytnij zawarto�� linii od kursora do jej ko�ca +M-k wytnij wszystkie znaki od kursora do ko�ca zdania - M-<Delete> wytnij s�owo bezpo�rednio przed kursorem - M-d wytnij nast�pne s�owo bezpo�rednio za kursorem +Warto zauwa�y�, �e stosunek <Delete> i C-d do M-<Delete> i +M-d rozszerza analogi� wyst�puj�c� w zestawieniu C-f i M-f +(<Delete> tak naprawd� nie jest znakiem steruj�cym, ale nie miejsce tu na +roztrz�sanie, dlaczego +tak jest). C-k i M-k s� podobne do C-e i M-e w tym sensie, �e linie s� +odpowiednikami zda�. - C-k wytnij zawarto�� linii od kursora do jej ko�ca - M-k wytnij wszystkie znaki od kursora do ko�ca zdania -Zauwa�, ze <Delete> i C-d w po��czeniu z M-<Delete> i M-d rozszerzaj� -regule rozpocz�t� przez C-f i M-f (C�, <Delete> tak naprawd� nie -wymaga wci�ni�cia Control, ale pomi�my to milczeniem). C-k i M-k s� -podobne do C-e i M-e w sensie, �e linie s� odpowiednikami zda�. +Oto metoda wycinania cz�ci tekstu. Umie�� kursor na pocz�tku fragmentu, +kt�ry chcesz wyci��, i naci�nij C-@ lub C-SPC (SPC-spacja). Teraz przejd� +na drugi koniec wybranego fragmentu i naci�nij C-w. To wytnie ca�y tekst +zawarty mi�dzy punktami pocz�tkowym i ko�cowym. + +>> Przesu� kursor na liter� O na pocz�tku poprzedniego paragrafu. + +>> Naci�nij C-SPC. Emacs wy�wietli "Mark set" (znacznik ustawiony) +na dole ekranu. + +>> Przesu� kursor do litery o w s�owie ,,kursor'' w drugim zdaniu. + +>> Naci�nij C-w. Ta komenda wytnie ca�y fragment zaczynaj�cy si� od O, +a ko�cz�cy tu� przed o. Gdy usuwasz wi�cej ni� jeden znak naraz, Emacs zachowuje usuni�ty -tekst tak, by� m�g� go gdzie� wstawi� z powrotem. Wstawianie -usuni�tego tekstu to "wklejanie". Mo�esz wkleja� usuni�ty tekst b�d� -to w to samo miejsce, z kt�rego zosta� usuni�ty, b�d� to w inne -miejsca. Ten sam tekst mo�esz wkleja� kilkukrotnie, w celu uzyskania -wielu kopii. Poleceniem, kt�re wkleja tekst jest C-y. - -Zauwa� r�nic� pomi�dzy "wycinaniem" i "usuwaniem", polegaj�c� na tym, -ze wyci�te rzeczy mog� by� wklejone na nowo, natomiast usuni�te nie. -W og�lno�ci, polecenia, kt�re kasuj� du�o tekstu zachowuj� go, podczas -gdy polecenia, kt�re usuwaj� po prostu jeden znak lub puste linie i -przerwy, nie zachowuj� usuni�tego tekstu. - ->> Przesu� kursor na pocz�tek linii, kt�ra nie jest pusta. Naci�nij - C-k, by wyci�� tekst z tej linii. - ->> Naci�nij C-k jeszcze raz. Zauwa�, ze wycina to znak nowej linii, - kt�ry znajduje si� za ta linia. - -Zwr�� uwag�, ze pojedyncze C-k wycina zawarto�� linii, a powt�rne C-k -wycina sam� linie tak, �e pozosta�e linie przesuwaj� si� do g�ry. C-k -traktuje argument liczbowy w specjalny spos�b: wycina ono tyle linii -ORAZ ich zawarto��. To nie jest samo powtarzanie kilka razy C-k. C-u -2 C-k wycina dwie linie i ich znaki nowej linii; dwukrotne naci�niecie -C-k nie zrobi�oby tego. +tekst po to, by m�g� go z powrotem gdzie� wstawi�. Wstawianie +usuni�tego tekstu nazywa si� ,,wklejaniem''. Usuni�ty tekst +mo�esz wklei� zar�wno w to samo miejsce, z kt�rego zosta� usuni�ty, +b�d� te� w inne miejsca. Ten sam tekst mo�esz wklei� wielokrotnie, +w celu uzyskania wielu kopii. Poleceniem wklejenia tekstu jest C-y. + +Zauwa� r�nic� mi�dzy ,,wycinaniem'' i ,,usuwaniem'', polegaj�c� na tym, +�e rzeczy wyci�te mo�na na nowo wkleja�, usuni�tych natomiast wkleja� nie +mo�na. Na og� polecenia Emacsa, kt�re kasuj� du�o tekstu, zachowuj� go, +podczas gdy polecenia, kt�re po prostu usuwaj� jeden znak albo puste +linie lub odst�py, usuni�tego tekstu nie zachowuj�. + +>> Przesu� kursor na pocz�tek linii, kt�ra nie jest pusta. Naci�nij +C-k, by wyci�� tekst z tej linii. + +>> Naci�nij C-k jeszcze raz. Zauwa�, �e wycina to znak nowej linii, +kt�ry znajduje si� za ta lini�. + +Zwr�� uwag�, �e pojedyncze C-k wycina zawarto�� linii, a powt�rne C-k +wycina sam� lini�, tak �e pozosta�e linie przesuwaj� si� do g�ry. C-k +traktuje argument liczbowy w spos�b specjalny: wycina ono tyle linii, +ile wynosi warto�� argumentu, ORAZ ich zawarto��. To nie jest jedynie +powt�rzenie kilka razy C-k. C-u 2 C-k wycina dwie linie wraz z ich +znakami nowej linii; dwukrotne naci�niecie C-k nie zrobi�oby tego. By odzyska� ostatnio wyci�ty tekst i wstawi� go w miejsce kursora, naci�nij C-y. ->> Twoja kolej. Naci�nij C-y, by z powrotem wstawi� tekst. +>> Twoja kolej. Naci�nij C-y, by z powrotem wstawi� tekst. -Zwr�� uwag�, ze je�li naci�niesz C-k kilka razy pod rz�d, ca�y wyci�ty -tekst jest zachowywany w jednym kawa�ku tak, �e jedno C-y wklei +Zwr�� uwag�, �e je�li naci�niesz C-k kilka razy z rz�du, to ca�y wyci�ty +tekst zostanie zachowywany w jednym kawa�ku, tak �e pojedyncze C-y wklei wszystkie linie. >> Naci�nij C-k kilka razy. -By odzyska� ten wyci�ty tekst... +A by odzyska� ten wyci�ty tekst... ->> ...naci�nij C-y. Przesu� potem kursor o kilka linii w d� i - naci�nij C-y jeszcze raz. Widzisz, ze wstawia to ten sam tekst. +>> ...naci�nij C-y. Przesu� potem kursor o kilka linii w d� i +naci�nij C-y jeszcze raz. Widzisz, �e wstawia to ten sam tekst. -Co zrobi�, je�li chcesz wstawi� tekst, kt�ry wcze�niej wyci��e�, a -potem wycinasz cos innego? C-y wstawia tekst ostatnio wyci�ty. -Poprzedni fragment nie jest jednak stracony. Mo�esz wr�ci� do niego, -u�ywaj�c polecenia M-y. Po tym, jak naci�niesz C-y, by wstawi� -ostatnio wyci�ty tekst, naci�niecie M-y zast�puje wstawiony tekst -poprzednio wyci�tym. Dalsze naciskanie M-y przywo�uje coraz -wcze�niejsze fragmenty tekstu. Gdy dojdziesz do tekstu, kt�rego -szuka�e�, nie musisz robi� nic, by zosta� on we w�a�ciwym miejscu. Po -prostu kontynuuj edycj� tekstu, pozostawiaj�c wklejony tekst tam, -gdzie si� znajduje. +Co zrobi�, je�li chcesz wstawi� tekst, kt�ry wcze�niej wyci��e�, +a potem wycinasz co� innego? C-y wstawia tekst ostatnio wyci�ty. +Poprzedni fragment nie jest jednak stracony. Mo�esz do niego wr�ci�, +u�ywaj�c polecenia M-y. Naciskaj�c C-y, wstawiasz tekst ostatnio +wyci�ty, a naciskaj�c M-y, zast�pujesz ten tekst wyci�tym uprzednio. +Dalsze naciskanie M-y przywo�uje coraz wcze�niejsze fragmenty tekstu. +Gdy dojdziesz do tekstu, kt�rego szuka�e�, po prostu kontynuuj edycj� +tekstu, pozostawiaj�c wklejony tekst tam, gdzie si� znajduje. -Je�li b�dziesz naciska� M-y wystarczaj�co wiele razy, dojdziesz do -punktu, z kt�rego wystartowa�e� (tekst ostatnio wyci�ty). +Naciskaj�c M-y wystarczaj�co wiele razy, dojdziesz do punktu, +z kt�rego wystartowa�e� (czyli tekstu wyci�tego ostatnio). ->> Wytnij jak�� line, zmie� pozycj� kursora i wytnij inna. Naci�nij - potem C-y by wstawi� druga z wyci�tych linii. Potem naci�nij M-y, - i linia ta zostanie zast�piona przez ta pierwsza. Naci�nij M-y - jeszcze kilka razy, by zobaczy� co si� dzieje. Powtarzaj to tak - d�ugo, a� druga z linii pojawi si� z powrotem. Je�li chcesz, - mo�esz pod�� M-y dodatnie i ujemne argumenty. +>> Wytnij jak�� lini�, zmie� pozycj� kursora i wytnij inn�. Naci�nij +potem C-y, by wstawi� drug� z wyci�tych linii. Potem naci�nij M-y +i linia ta zostanie zast�piona przez t� pierwsz�. Naci�nij M-y +jeszcze kilka razy, by zobaczy�, co si� dzieje. Powtarzaj to a� +do ponownego pojawienia si� drugiej z linii. Mo�esz te� wypr�bowa�, +co si� stanie, gdy polecenie M-y poprzedzisz argumentem dodatnim +albo ujemnym. * COFNIJ -------- Je�li wprowadzisz zmiany do tekstu, a potem dojdziesz do wniosku, �e -to by�a pomy�ka, mo�esz cofn�� te zmiany za pomoc� polecenia "cofnij" +to by�a pomy�ka, to mo�esz cofn�� zmiany, wydaj�c polecenie ,,cofnij'' (ang. undo), C-x u. C-x u cofa zmiany wprowadzone przez jedno polecenie; je�li powt�rzysz -C-x u kilka razy pod rz�d, ka�de powt�rzenie cofa koleje polecenie. +C-x u kilka razy z rz�du, to ka�de powt�rzenie cofa kolejne polecenie. -Od tej regu�y s� dwa wyj�tki: polecenia, kt�re nie zmieniaj� tekstu -nie licz� si� jako polecenia, kt�re mo�na cofn�� (zar�wno przesuni�cia -kursora, jak i przewijanie tekstu), oraz znaki wstawiane do tekstu -(np. litery) ��czone s� w grupy do 20. (Ma to na celu zredukowanie -liczby naci�ni�� C-x u, kt�re musia�by� wykona�, by cofn�� wstawianie -tekstu.) +Od tej regu�y s� dwa wyj�tki: polecenia, kt�re nie zmieniaj� tekstu nie +licz� si� jako polecenia, kt�re mo�na wycofa� (dotyczy to zar�wno +przesuni�� kursora, jak i przewijania tekstu), oraz znaki wstawiane do +tekstu (np. litery) ��czone s� w grupy do 20. (Redukuje to liczb� +naci�ni�� C-x u, kt�re musia�by� wykona�, by wycofa� si� z niechcianych +zmian.) ->> Wytnij te linie za pomoc� C-k, a potem naci�nij C-x u i linia - powinna pojawi� si� tu z powrotem. +>> Wytnij t� lini� za pomoc� C-k, a potem naci�nij C-x u; linia +powinna si� pojawi� ponownie. C-_ jest innym sposobem wywo�ania polecenia "cofnij"; dzia�a to -dok�adnie tak samo jak C-x u, jest jedynie �atwiejsze do naci�ni�cia -kilka razy pod rz�d. Wada C-_ jest to, ze nie jest to oczywiste w -jaki spos�b nacisn�� te kombinacje na niekt�rych klawiaturach. To -w�a�nie dlatego C-x u jest tak�e dost�pne. Na niekt�rych terminalach -mo�esz nacisn�� C-_ poprzez przytrzymanie CTRL i naci�niecie /. +dok�adnie tak samo jak C-x u, jest jednak �atwiejsze do naci�ni�cia +kilka razy z rz�du. Wad� kombinacji C-_ jest to, �e nie jest oczywiste +w jaki spos�b j� uzyska� na niekt�rych klawiaturach. To w�a�nie dlatego +dost�pna jest te� kombinacja C-x u. Na niekt�rych terminalach mo�esz +nacisn�� C-_ poprzez przytrzymanie Ctrl i naci�ni�cie /. Argument liczbowy podany przed C-_ lub C-x u okre�la liczb� powt�rze� tego polecenia. @@ -487,407 +516,377 @@ tego polecenia. * PLIKI ------- -Aby edytowny przez Ciebie tekst zosta� nma trwa�e zachowany, musisz -umie�ci� go w pliku. W przeciwnym wypadku zniknie on, gdy Emacs w -kt�rym go edytowa�e� zostanie zamkni�ty. Zachowywanie Twojego tekstu -w pliku nazywane bywa "odwiedzaniem" lub "znajdywaniem" pliku (ang. -"visiting" lub "finding"). - -Odwiedzanie pliku oznacza, �e jego zawarto�� zostaje wy�wietlona w -Emacsie. Bardzo cz�sto sprowadza si� to do edycji samego pliku. -Jednak�e zmiany, kt�re wprowadzasz nie s� trwa�e do momentu, w kt�rym -"zachowasz" plik (ang. save). Zapobiega to sytuacji, w kt�rej -zostawiasz w systemie plik, kt�ry zosta� tylko w po�owie zmieniony, a -tego nie chcesz zrobi�. Nawet wtedy, gdy zachowujesz plik, Emacs -zostawia orygina� zachowany pod inna nazwa na wypadek, gdyby� doszed� -do wniosku, �e wprowadzone zmiany by�y b��dne. - -Je�li popatrzysz na d� ekranu, zauwa�ysz linie, kt�ra zaczyna i -ko�czy si� my�lnikami i zawiera tekst "Emacs: TUTORIAL". W tej +Aby edytowany przez Ciebie tekst zosta� na trwa�e zachowany, musisz +umie�ci� go w pliku. Je�li tego nie zrobisz, to tekst zniknie, gdy +zamkni�ty zostanie Emacs, za pomoc� kt�rego go edytowa�e�. Aby zachowa� +tekst w pliku, najpierw musisz ten plik ,,znale��'', i to zanim +zaczniesz wprowadza� tekst. Czynno�� znajdowania pliku (ang. "file +finding") bywa te� nazywana ,,odwiedzaniem pliku'' (ang. "file +visiting"). + +Odwiedzanie pliku w Emacsie powoduje wy�wietlenie jego zawarto�ci. +Bardzo cz�sto jest to pocz�tek edycji pliku. Jednak�e zmiany, kt�re +wprowadzasz do pliku, nie s� w nim utrwalone, zanim go nie ,,zachowasz'' +(ang. save). Ma to zapobiec pozostawieniu w systemie pliku, kt�ry zosta� +zmieniony tylko w po�owie, a tego chcesz unikn��. Gdy zachowujesz +zmieniony plik, Emacs zostawia orygina� (pod inna nazw�) na wypadek, +gdyby� doszed� do wniosku, �e wprowadzone zmiany by�y b��dne. + +Je�li popatrzysz na d� ekranu, to zauwa�ysz lini�, kt�ra zaczyna si� +i ko�czy my�lnikami, a zawiera tekst ,,TUTORIAL''. W tej cz�ci ekranu zawsze mo�esz znale�� nazw� pliku, kt�ry w�a�nie -odwiedzasz. W tej chwili odwiedzasz plik o nazwie "TUTORIAL", kt�ry -jest Twoja w�asn� kopi� podr�cznika Emacsa. Oboj�tnie jaki plik -odwiedzisz, jego nazwa pojawi si� dok�adnie w tym miejscu. +odwiedzasz. W tej chwili odwiedzasz plik o nazwie TUTORIAL, kt�ry +jest Twoj� w�asn� kopi� podr�cznika Emacsa. Oboj�tnie, kt�ry plik +odwiedzisz, w�a�nie w tym miejscu pojawi si� jego nazwa. -Polecenia, kt�re s�u�� do odwiedzania i zachowywania plik�w r�ni� si� -od innych polece�, kt�re pozna�e� tym, �e sk�adaj� si� one z dw�ch -znak�w. Obydwa zaczynaj� si� od znaku Control-x. Jest mn�stwo +Polecenia s�u��ce do odwiedzania i zachowywania plik�w r�ni� si� +od innych polece�, kt�re ju� pozna�e�, tym, �e sk�adaj� si� z dw�ch +znak�w. Obydwa zaczynaj� si� od znaku Control-x. Jest mn�stwo polece�, kt�re zaczynaj� si� od tego w�a�nie znaku; wiele z nich -dotyczy plik�w, bufor�w i z tym zwi�zanych rzeczy. Polecenia te maj� -d�ugo�� dw�ch, trzech lub czterech znak�w. +dotyczy plik�w, bufor�w oraz rzeczy z nimi zwi�zanych. Polecenia +te maj� d�ugo�� dw�ch, trzech lub czterech znak�w. -Kolejn� nowa rzecz� odno�nie polecenia odwiedzania pliku jest to, �e -musisz mu pod�� nazw� pliku, kt�ry chcesz znale��. M�wimy o tym, �e -polecenie "czyta argument z terminala" (w tym wypadku argument jest -nazwa pliku). Po tym, gdy wpiszesz polecenie +Kolejn� nowo�ci� odno�nie polecenia odwiedzania pliku jest to, �e +musisz mu poda� nazw� pliku, kt�ry chcesz znale��. M�wimy o tym, �e +polecenie ,,czyta argument z terminala'' (w tym wypadku argument jest +nazw� pliku). Po wpisaniu polecenia - C-x C-f znajd� plik (ang. find a file) +C-x C-f znajd� plik (ang. find a file) -Emacs poprosi Ci� o wpisanie nazwy pliku. Nazwa ta pojawia si� w -dolnej linii ekranu. Lini� t� nazywa si� "minibuforem" (ang. -"minibuffer") wtedy, gdy jest u�ywana do wprowadzania tego typu -danych. Do edycji nazwy pliku u�ywasz zwyk�ych polece� Emacsa. +Emacs poprosi Ci� o wpisanie nazwy pliku. Pojawia si� ona w dolnej linii +ekranu. Gdy ta linia jest u�ywana do wprowadzania tego typu danych, +nazywa si� j� ,,minibuforem'' (ang. "minibuffer"). Do edycji nazwy pliku +w minibuforze mo�esz u�ywa� zwyk�ych polece� Emacsa. Wprowadzanie nazwy pliku (lub jakichkolwiek innych danych w -minibuforze) mo�e zosta� anulowane za pomoc� C-g. +minibuforze) mo�na anulowa� klawiszem C-g. ->> Naci�nij C-x C-f, po czym naci�nij C-g. Na skutek tego zniknie - minibufor oraz przerwane zostanie polecenie C-x C-f, kt�re tego - minibufora u�ywa�o. W rezultacie wi�c nie odwiedzisz �adnego - pliku. +>> Naci�nij C-x C-f, po czym naci�nij C-g. Na skutek tego zniknie +minibufor oraz przerwane zostanie wykonanie polecenia C-x C-f, kt�re +tego minibufora u�ywa�o. W rezultacie nie odwiedzisz �adnego pliku. -Gdy sko�czysz wpisywa� nazw� pliku, naci�nij <Return>, po czym +Gdy sko�czysz wpisywa� nazw� pliku, naci�nij <Return>. W�wczas polecenie C-x C-f zabierze si� do roboty i znajdzie plik, kt�ry -wybra�e�. Minibufor znika z chwil� zako�czenia wykonywania polecenia -C-x C-f. +wybra�e�. Z chwil� zako�czenia wykonywania polecenia C-x C-f +zniknie te� minibufor. -Po chwili zawarto�� pliku pojawia si� na ekranie i mo�esz j� edytowa�. -Gdy chcesz zachowa� zmiany, tak by je utrwali�, wydaj polecenie +Zawarto�� znalezionego pliku po chwili pojawia si� na ekranie +i mo�esz j� edytowa�. Gdy chcesz zachowa� zmiany, by je utrwali�, +wydaj polecenie - C-x C-s zachowaj plik (ang. save). +C-x C-s zachowaj plik (ang. save). -Kopiuje to tekst z Emacsa do pliku. Za pierwszym razem gdy to robisz -Emacs zmienia nazw� oryginalnego pliku poprzez dodanie "~" na ko�cu -jego nazwy. +Kopiuje to tekst z Emacsa do pliku. Za pierwszym razem, gdy to +robisz, Emacs zmienia nazw� oryginalnego pliku, dodaj�c na +ko�cu jego nazwy znak ~. W ten spos�b powstaje zapasowa kopia +oryginalnego pliku. -Gdy zachowywanie sko�czy si�, Emacs wypisuje nazw� zapisanego pliku. -Pliki powiniene� zachowywa� stosunkowo cz�sto, tak by nie straci� za -du�o w przypadku za�amania systemu. +Gdy zachowywanie pliku si� ko�czy, Emacs wypisuje jego nazw� u do�u +ekranu. Pliki powiniene� zachowywa� stosunkowo cz�sto, aby nie straci� +za du�o w wypadku za�amania systemu. ->> Naci�nij C-x C-s by zachowa� swoja kopie podr�cznika. Emacs - powinien wypisa� "Wrote ...TUTORIAL" na dole ekranu. +>> Naci�nij C-x C-s, by zachowa� dla siebie kopi� podr�cznika. Emacs +powinien wypisa� "Wrote ...TUTORIAL" na dole ekranu. -UWAGA: W niekt�rych systemach naci�niecie C-x C-s zamrozi ekran i nie -zobaczysz �adnego tekstu z Emacsa. Oznacza to, �e sk�adowa systemu -operacyjnego, zwana kontrol� przep�ywu (ang. flow control) -przechwyci�a C-s i nie pozwoli�a mu doj�� do Emacsa. By odzyska� -kontrole nad ekranem, naci�nij C-q. Dodatkowej pomocy poszukaj w +UWAGA: W niekt�rych systemach naci�ni�cie C-x C-s zamra�a ekran i w +rezultacie Emacs nie mo�e pokazywa� tekstu. Oznacza to, �e sk�adowa +systemu operacyjnego, zwana kontrol� przep�ywu (ang. flow control), +przechwyci�a znak C-s i nie pozwoli�a mu dotrze� do Emacsa. By odzyska� +kontrol� nad ekranem, naci�nij C-q. Dodatkowej pomocy poszukaj w rozdziale "Spontaneous Entry to Incremental Search" w podr�czniku Emacsa. -Mo�esz odwiedzi� istniej�ce pliki w celu ich edycji lub czytania. -Mo�esz tak�e odwiedzi� plik, kt�ry jeszcze nie istnieje. W ten -w�a�nie spos�b tworzy si� w Emacsie nowe pliki: odwied� plik, co da Ci -nowe puste miejsce, a potem zacznij wstawia� tekst. Gdy za��dasz -zachowania pliku, wtedy Emacs naprawd� utworzy plik z tekstem, kt�ry -wpisa�e�. Od tego momentu mo�esz uwa�a�, �e edytujesz istniej�cy -plik. +Odwiedzi� w celu edycji lub odczytu mo�esz plik istniej�cy ju� w +systemie. Mo�esz te� odwiedzi� plik, kt�rego jeszcze nie ma w systemie i +w�a�nie w taki spos�b tworzy si� w Emacsie nowe pliki. Gdy poleceniem +C-x C-f odwiedzisz plik o nazwie nieistniej�cej w systemie, w�wczas +Emacs wy�wietli puste miejsce, do kt�rego b�dziesz m�g� zacz�� wpisywa� +tekst. Gdy za��dasz zachowania wpisanego tekstu, Emacs utworzy w +systemie plik z tym tekstem. Od tego momentu mo�esz uwa�a�, �e edytujesz +plik ju� istniej�cy. * BUFORY -------- -Je�li odwiedzisz inny plik za pomoc� C-x C-f, poprzedni plik pozostaje -w Emacsie. Mo�esz prze��czy� si� do niego, odwiedzaj�c go jeszcze raz -za pomoc� C-x C-f. W ten spos�b mo�esz w Emacsie mi�� ca�kiem du�o -plik�w. +Je�li za pomoc� C-x C-f odwiedzisz inny plik, to plik odwiedzony +poprzednio pozostanie w Emacsie. Mo�esz si� na niego prze��czy�, +odwiedzaj�c go jeszcze raz za pomoc� C-x C-f. W ten spos�b mo�esz +mie� w Emacsie odwiedzonych jednocze�nie wiele plik�w. >> Utw�rz plik o nazwie "foo" za pomoc� C-x C-f foo <Return>. - Wpisz w niego jaki� tekst i zachowaj "foo" za pomoc� C-x C-s. - W ko�cu napisz C-x C-f TUTORIAL <Return>, by wr�ci� do podr�cznika. +Wpisz w niego jaki� tekst i zachowaj "foo" za pomoc� C-x C-s. +W ko�cu napisz C-x C-f TUTORIAL <Return>, by wr�ci� do podr�cznika. -Emacs przechowuje tekst ka�dego pliku w obiekcie, zwanym "buforem". -Odwiedzenie pliku tworzy nowy bufor wewn�trz Emacsa. By zobaczy� -list� bufor�w, kt�re istniej� w Twoim Emacsie, naci�nij +Emacs przechowuje tekst ka�dego pliku w obiekcie, zwanym ,,buforem''. +Odwiedzenie pliku powoduje utworzenie nowego bufora wewn�trz Emacsa. By +zobaczy� list� bufor�w, kt�re istniej� w Twoim Emacsie, naci�nij - C-x C-b lista bufor�w (ang. list buffers). +C-x C-b lista bufor�w (ang. list buffers). >> Naci�nij C-x C-b. -Zwr�� uwag�, ze ka�dy bufor ma w�asn� nazw�, mo�e tak�e mie� -skojarzon� z sob� nazw� pliku, kt�ry zawiera. Pewne bufory nie -odpowiadaj� �adnym plikom. Na przyk�ad bufor "*Buffer List*" nie -odwiedza �adnego pliku. Jest to bufor, kt�ry zawiera list� bufor�w -stworzona przez Twoje naci�niecie C-x C-b. DOWOLNY tekst, kt�ry -ogl�dasz w oknie Emacsa jest zawsze cz�ci� jakiego� bufora. +Zwr�� uwag�, �e ka�dy bufor ma w�asn� nazw�, mo�e te� mie� skojarzon� z +nim nazw� pliku, kt�ry odwiedza. Niekt�re bufory nie odpowiadaj� �adnemu +odwiedzanemu plikowi. Na przyk�ad bufor "*Buffer List*" nie odwiedza +�adnego pliku; zawiera on list� bufor�w, utworzon� w reakcji na +naci�ni�cie przez Ciebie C-x C-b. KA�DY tekst, kt�ry ogl�dasz w Emacsie, +jest zawsze cz�ci� jednego z bufor�w. >> Naci�nij C-x 1 by pozby� si� listy bufor�w. -Je�li dokonujesz zmian tekstu w jakim� pliku, a potem odwiedzisz inny -plik, zawarto�� tego pierwszego NIE jest automatycznie zachowywana. -Zmiany, kt�re wprowadzi�e� pozostaj� w Emacsie, w buforze tego� pliku. -Tworzenie czy edytowanie innego bufora nie ma �adnego wp�ywu na ten -pierwszy. Jest to bardzo przydatne, ale oznacza tak�e, �e potrzebny -jest Ci wygodny spos�b zachowywania zawarto�ci Twoich bufor�w. -Prze��czanie si� z powrotem do pierwszego bufora zawsze przy -wykonywaniu C-x C-f tylko po to, by nacisn�� tam C-x C-s by�oby -niewygodne. Dlatego istnieje polecenie: +Je�li zmieniasz tekst w jakim� pliku, a potem odwiedzisz inny plik, to +zawarto�� tego pierwszego NIE jest automatycznie zachowywana. Zmiany, +kt�re wprowadzi�e�, pozostaj� w Emacsie, w buforze tego� pliku. +Tworzenie czy edytowanie innego bufora nie ma �adnego wp�ywu na +pozosta�e. Jest to bardzo przydatne, ale te� oznacza, �e potrzebny jest +Ci wygodny spos�b zachowywania zawarto�ci bufor�w. Niewygodne na +przyk�ad by�oby, aby zawsze w celu zachowania bufora trzeba by�o do +niego przechodzi� za pomoc� C-x C-f i dopiero potem wywo�ywa� C-x C-s. +Dlatego istnieje polecenie: - C-x s Zachowaj bufory (ang. save some buffers) +C-x s Zachowaj bufory (ang. save some buffers) -C-x s pyta Ci�, czy chcesz zachowa� ka�dy z bufor�w, w kt�rym -dokona�e� pewnych nie zachowanych jeszcze zmian. +W reakcji na polecenie C-x s Emacs dla ka�dego z bufor�w, w kt�rym +wyst�puj� nie zachowane do tej pory zmiany, zadaje pytanie, czy go +w tej chwili zachowa�. >> Wstaw jak�� lini� tekstu, a potem naci�nij C-x s. - Powiniene� zosta� zapytany o to, czy chcesz zachowa� bufor - TUTORIAL. Odpowiedz na to pytanie twierdz�co naciskaj�c "y". +Powiniene� zosta� zapytany o to, czy chcesz zachowa� bufor +TUTORIAL. Odpowiedz na to pytanie twierdz�co, naciskaj�c y. + * U�YWANIE MENU --------------- -Je�li siedzisz przy X-terminalu zauwa�ysz u g�ry okna Emacsa pasek -menu. Mo�esz u�ywa� menu by dotrze� do najpopularniejszych polece� -Emacsa, takich jak "find file". Na pocz�tku b�dziesz s�dzi�, ze jest -to �atwiejsze ni� klawiatura, poniewa� nie musisz uczy� si� na pami�� -kombinacji klawiszy uruchamiaj�cych jakie� polecenie. Gdy ju� -zaznajomisz si� z Emacsem, b�dziesz m�g� zacz�� uczy� si� klawiszy --- -elementy menu pokazuj� kombinacje klawiszy, kt�ra wywo�uje dane -polecenie. - -Zwr�� uwag�, ze pewne polecenia w menu nie maja jednoznacznych -odpowiednik�w klawiszowych. Na przyk�ad menu "Buffers" zawiera list� -wszystkich dost�pnych bufor�w. Mo�esz prze��czy� si� do dowolnego z -nich wybieraj�c jego nazw� z menu Buffers. - - -* U�YWANIE MYSZY ----------------- - -Emacs potrafi w pe�ni wykorzystywa� mysz, je�li tylko jest uruchomiony -pod X-Windows. Mo�esz zmienia� pozycje kursora poprzez naci�niecie -lewego klawisza myszy w po��danym miejscu, mo�esz tak�e zaznacza� -tekst przez przesuniecie myszy z wci�ni�tym lewym klawiszem nad -tekstem, kt�ry chcesz zaznaczy�. (Innym sposobem jest klikni�cie na -jednym z ko�c�w obszaru, przesuni�cie myszy na drugi koniec i -klikni�cie tam z jednoczesnym wci�ni�ciem klawisza Shift.) - -By wyci�� zaznaczony tekst mo�esz nacisn�� C-w lub wybra� Cut z menu -Edit. Zwr�� uwag� na to, ze *nie* s� to r�wnowa�ne polecenia: C-w -zapami�tuje zaznaczony tekst tylko wewn�trz Emacsa (podobnie jak -om�wione powy�ej C-k), natomiast Cut robi to oraz umieszcza ten tekst -w schowku systemu X, sk�d mo�e on zosta� pobrany przez inne programy. - -By wklei� tekst ze schowka systemu X-Windows u�yj polecenia Paste z -menu Edit. - -�rodkowy klawisz myszy jest cz�sto u�ywany do wybierania element�w, -kt�re s� wy�wietlone na ekranie. Na przyk�ad, je�li uruchomisz Info -(system dokumentacji Emacsa) naciskaj�c C-h i, lub wybieraj�c ten -element z menu Help, przej�cie pod�wietlonym po��czeniem (ang. link) -odbywa si� poprzez naci�niecie �rodkowego klawisza myszy. Podobnie, -je�li wpisujesz nazw� pliku (np. podczas wykonywania "Find File") i -naci�niesz TAB, by zobaczy� wszystkie mo�liwe doko�czenia nazwy, -mo�esz wybra� jedno z nich z wy�wietlonej listy, w�a�nie naciskaj�c -�rodkowy klawisz myszy. - -Prawy klawisz myszy pokazuje lokalne menu. Zawarto�� tego menu zale�y -od trybu pracy Emacsa, w kt�rym aktualnie jeste�, i zawiera kilka -cz�sto u�ywanych polece�, tak by by�y one �atwiejsze w dost�pie. - ->> Naci�nij prawy klawisz myszy - -Prawy klawisz myszy musi by� trzymany, by menu nie znik�o -automatycznie. - - -* ROZSZERZANIE ZESTAWU POLECEN +Je�li pracujesz na X-terminalu, to u g�ry okna Emacsa powiniene� zauwa�y� +pasek z menu. Tego menu mo�esz u�ywa�, by wywo�ywa� najcz�ciej +potrzebne polecenia Emacsa, takie jak "find file". Na pocz�tku b�dziesz +s�dzi�, �e jest to �atwiejsze ni� u�ywanie klawiatury, poniewa� nie +musisz si� na pami�� uczy� kombinacji klawiszy, kt�re uruchamiaj� +poszczeg�lne polecenia. Gdy ju� jednak poznasz Emacsa, to zaczniesz +sobie te kombinacje przyswaja� --- dla wygody przy pozycjach menu +pokazywane s� odpowiadaj�ce im kombinacje klawiszy. + +Zwr�� uwag�, �e niekt�re pozycje wyst�puj�ce w menu nie maj� +odpowiednik�w klawiszowych. Na przyk�ad pozycja "Buffers" powoduje +wy�wietlenie listy wszystkich dost�pnych bufor�w. Do ka�dego z nich +mo�esz si� prze��czy�, wybieraj�c jego nazw�, wy�wietlon� pod pozycj� +Buffers. + + +* ROZSZERZANIE ZESTAWU POLECE� ------------------------------ -Polece� Emacsa jest du�o du�o wi�cej, ni� mo�na by skojarzy� -kombinacjami zwyk�ych klawiszy oraz META czy CTRL. Emacs radzi sobie -z tym za pomoc� polecenia X (ang. eXtend). Istniej� jego dwa rodzaje: +Polece� Emacsa jest znacznie, znacznie wi�cej, ni� mo�na by skojarzy� +z klawiszami klawiatury, uwzgl�dniaj�c nawet kombinacje z META lub Ctrl. +Emacs radzi sobie z tym problemem, udost�pniaj�c polecenia X (ang. +eXtend). Istniej� dwa rodzaje tych polece�: - C-x Rozszerzenie o znak. Nast�puje po nim jeden znak. - M-x Rozszerzenie o nazwane polecenie. Nast�puje po nim - pe�na d�uga nazwa polecenia. +C-x Rozszerzenie o znak. Nast�puje po nim jeden znak. +M-x Rozszerzenie o nazwane polecenie. Nast�puje po nim +pe�na, niekiedy d�uga nazwa polecenia. -Polecenia te w og�lno�ci s� u�yteczne, ale s� u�ywane nie tak cz�sto -jak polecenia, kt�rych ju� si� nauczy�e�. Mia�e� ju� okazje pozna� -dwa z nich: C-x C-f s�u��ce do odwiedzania plik�w oraz C-x C-s do ich -zachowywania. Innym przyk�adem mo�e by� polecenie, kt�re ko�czy sesje -Emacsa C-x C-c. (Nie martw si�, ze mo�esz w ten spos�b straci� -zmiany, kt�re dokona�e�; C-x C-c oferuje Ci mo�liwo�� zachowania -ka�dego ze zmodyfikowanych plik�w przed zamkni�ciem Emacsa.) +Polecenia te s� u�yteczne, ale u�ywa si� ich nie tak cz�sto, jak tych, +kt�rych ju� si� nauczy�e�. Mia�e� ju� okazj� pozna� dwa z nich: C-x C-f, +s�u��ce do odwiedzania plik�w, oraz C-x C-s do ich zachowywania. Innym +przyk�adem mo�e by� polecenie C-x C-c, kt�re ko�czy sesj� Emacsa. (Nie +martw si�, �e w ten spos�b stracisz zmiany, kt�re wprowadzi�e� do +tekst�w; przed zamkni�ciem sesji Emacs proponuje Ci zachowania +ka�dego ze zmodyfikowanych plik�w.) -C-z jest poleceniem, kt�re wychodzi z Emacsa *na chwile*, tak by� m�g� -wr�ci� do tej samej sesji Emacsa po jakim� czasie. +C-z jest poleceniem, kt�re wychodzi z Emacsa *na chwil�*, tak by� m�g� +wr�ci� do niej wr�ci� po jakim� czasie. W systemach, w kt�rych jest to mo�liwe, C-z zawiesza proces Emacsa; -powoduje to powr�t do pow�oki (ang. shell), ale nie niszczy Emacsa. +powoduje to powr�t do pow�oki (ang. shell), ale nie niszczy Emacsa. W najpopularniejszych pow�okach mo�esz wr�ci� do Emacsa za pomoc� polecenia `fg' lub `%emacs'. -W systemach, w kt�rych zawieszanie proces�w nie dzia�a, C-z tworzy -proces podpow�oki (ang. "subshell"), kt�ry dzia�a pod Emacsem i daje -Ci szans� uruchamiania innych program�w i powrotu do Emacsa po ich -sko�czeniu; w tych systemach C-z nie wychodzi naprawd� z Emacsa. W -tych wypadkach normalnym poleceniem powrotu do Emacsa jest wyj�cie z -podpow�oki za pomoc� "exit". - -Polecenia C-x C-c powiniene� u�ywa�, gdy masz si� wylogowa�. Zalecane -jest tak�e wychodzenie z Emacsa wystartowanego przez np. programy -obs�uguj�ce poczt� elektroniczna lub innego rodzaju narz�dzia, -poniewa� mog� one nie wiedzie� jak sobie poradzi� z zawieszeniem -Emacsa. Jednak�e w zwyk�ych okoliczno�ciach, je�li nie musisz -wylogowywa� si� z systemu, lepiej jest zawiesi� Emacsa za pomoc� C-z -ni� z niego wyj��. - -Istnieje wiele polece� zaczynaj�cych si� od C-x. Oto lista tych, -kt�rych si� ju� nauczy�e�: - - C-x C-f odwied� plik - C-x C-s zachowaj plik - C-x C-b wy�wietl list� bufor�w - C-x C-c wyjd� z Emacsa - C-x u cofnij - -Polece� podawanych za pomoc� nazwy u�ywa si� jeszcze rzadziej lub -u�ywa si� tylko w pewnych trybach. Przyk�adem mo�e by� polecenie -replace-string, kt�re globalnie zast�puje jeden �a�cuch innym. Gdy -naciskasz M-x, Emacs czeka na ci�g dalszy, wy�wietlaj�c "M-x" na dole -ekranu. Powiniene� po tym wpisa� nazw� polecenia, w tym wypadku -"replace-string". Napisz tylko "repl s<TAB>", a Emacs doko�czy nazw�. -Zako�cz wprowadzanie nazwy przez naci�niecie klawisza <Return>. +W systemach, w kt�rych nie ma zawieszania proces�w, C-z tworzy proces +podpow�oki (ang. "subshell"), kt�ry dzia�a pod Emacsem i daje Ci szans� +uruchamiania innych program�w oraz powrotu do Emacsa po ich sko�czeniu; w +systemach tych C-z w istocie nie powoduje wyj�cia z Emacsa i w�wczas +normalnym poleceniem powrotu do Emacsa jest wyj�cie z podpow�oki za +pomoc� polecenia "exit". + +Polecenia C-x C-c powiniene� u�ywa�, gdy masz zamiar si� wylogowa�. +Zalecane jest tak�e wychodzenie z Emacsa wystartowanego na przyk�ad przez +programy obs�uguj�ce poczt� elektroniczn� lub innego rodzaju narz�dzia, +poniewa� mog� one nie wiedzie�, jak sobie poradzi� z zawieszeniem +Emacsa. Jednak�e w zwyk�ych okoliczno�ciach, je�li nie musisz +wylogowywa� si� z systemu, korzystniej jest zawiesi� Emacsa za pomoc� +C-z, ni� z niego wyj��. + +Istnieje wiele polece� zaczynaj�cych si� od C-x. Oto lista tych, +kt�rych ju� si� nauczy�e�: + +C-x C-f odwied� plik +C-x C-s zachowaj plik +C-x C-b wy�wietl list� bufor�w +C-x C-c wyjd� z Emacsa +C-x u cofnij + +Polece� podawanych za pomoc� nazwy u�ywa si� jeszcze rzadziej lub u�ywa +si� tylko w niekt�rych trybach. Przyk�adem mo�e by� polecenie +replace-string, kt�re zast�puje jeden �a�cuch innym w ca�ym tek�cie. Gdy +naciskasz M-x, Emacs czeka na dalszy ci�g polecenia, wy�wietlaj�c na +dole ekranu (w minibuforze) napis "M-x". Powiniene� tam wpisa� nazw� +polecenia, w tym wypadku replace-string. Wystarczy przy tym, �e napisz +jedynie repl s<Tab>; Emacs doko�czy nazw� automatycznie. Wprowadzanie +nazwy zako�cz naci�ni�ciem klawisza <Return>. Polecenie replace-string wymaga dw�ch argument�w: �a�cucha, kt�ry ma -zosta� zast�powany i �a�cucha, kt�ry ma by� wstawiony w miejsce tego�. -Obydwa �a�cuchy musza by� zako�czone przyci�ni�ciem <Return>. +zosta� zast�piony, i �a�cucha, kt�ry ma zosta� wstawiony w miejsce tego�. +Wpisywanie ka�dego z tych �a�cuch�w trzeba zako�czy� przyci�ni�ciem +klawisza <Return>. >> Przesu� kursor do czystej linii, dwie linie poni�ej tej. - Naci�nij M-x repl s<Return>zmieni<Return>zmodyfikuje<Return>. +Naci�nij M-x repl s<Return>zmieni<Return>zmodyfikuje<Return>. -Zwr�� uwag� na to, jak ta linia si� zmieni: zast�pi�e� s�owem -"zmodyfikuje" ka�de wyst�pienie s�owa z-m-i-e-n-i poni�ej pocz�tkowej +Zwr�� uwag�, jak ta linia si� zmieni�a: zast�pi�e� s�owem +,,zmodyfikuje'' ka�de wyst�pienie s�owa z-m-i-e-n-i poni�ej pocz�tkowej pozycji kursora. * AUTOMATYCZNE ZACHOWYWANIE --------------------------- -Gdy wprowadzisz zmiany do pliku i ich nie zachowasz, mog� one zosta� -stracone, je�li Tw�j komputer przestanie dzia�a�. By uchroni� Ci� -przed tym, Emacs okresowo zapisuje specjalny plik z wprowadzonymi -zmianami. Plik ten ma znak # na pocz�tku i na ko�cu swojej nazwy. Na -przyk�ad, za��my, ze Tw�j plik nazywa si� "hello.c". Odpowiadaj�cy -mu plik automatycznie zachowywany b�dzie nosi� nazw� "#hello.c#". Gdy -zachowujesz plik w zwyk�y spos�b, Emacs kasuje plik automatycznie -zachowany. +Je�li zmian wprowadzonych do pliku nie zachowasz, to mo�esz je straci� w +wypadku, gdy Tw�j komputer przestanie dzia�a�. By Ci� przed tym +uchroni�, Emacs okresowo zachowuje wprowadzone zmiany w specjalnym +pliku, kt�ry ma znak # na pocz�tku i na ko�cu swojej nazwy. Przyjmijmy +na przyk�ad, �e Tw�j plik nazywa si� "hello.c". Odpowiadaj�cy mu plik +zachowywany automatycznie b�dzie nosi� nazw� "#hello.c#". Gdy +zachowasz plik w zwyk�y spos�b, Emacs skasuje plik +zachowany automatycznie. Je�li Tw�j komputer przestanie dzia�a�, mo�esz odzyska� Twoje dane z -pliku automatycznie zachowanego przez zwykle odwiedzenie pliku (tego, -kt�ry edytowa�e�, a nie pliku automatycznie zachowanego) i napisanie -M-x recover file<return>. Gdy Emacs zapyta o potwierdzenie, napisz -yes<return> by odzyska� dane, kt�re zosta�y automatycznie zachowane. +pliku automatycznie zachowanego przez zwyk�e odwiedzenie tego pliku, +kt�ry edytowa�e� (a nie pliku automatycznie zachowanego!) i napisanie +M-x recover file<Return>. Gdy Emacs zapyta o potwierdzenie, to +dane zachowane automatycznie odzyskasz, je�li odpowiesz yes<Return>. * OBSZAR ECHA ------------- -Je�li polecenia dla Emacsa wpisujesz dostatecznie wolno, zostan� one +Je�li polecenia dla Emacsa wpisujesz dostatecznie wolno, b�d� one pokazywane w specjalnym obszarze na dole ekranu, zwanym obszarem echa -(ang. echo area). Obszar echa zawiera ostatnia dolna linie ekranu. +(ang. echo area). Obszar echa zawiera ostatni� doln� lini� ekranu. * LINIA STANU ------------- Linia, kt�ra znajduje si� bezpo�rednio nad obszarem echa, zwana jest -"lini� trybu" (ang. modeline). Pokazuje ona tekst podobny do +lini� trybu (ang. modeline). Pokazuje ona tekst podobny do nast�puj�cego: ---:** TUTORIAL (Fundamental)--L670--58%---------------- +--:** TUTORIAL (Fundamental)--L670--58%---------------- Linia ta podaje u�yteczne informacje o stanie Emacsa i tekstu, kt�ry -edytujesz. Wiesz ju�, jakie jest znaczenie nazwy pliku: jest to plik, -kt�ry odwiedzi�e�. --NN%-- opisuje Twoja bie��c� pozycje wewn�trz +edytujesz. Wiesz ju�, jakie jest znaczenie nazwy: oznacza ona plik, +kt�ry odwiedzi�e�. --NN%-- informuje o bie��cej pozycji wewn�trz tekstu; oznacza to, �e NN procent tekstu znajduje si� ponad g�rnym -brzegiem ekranu. Je�li pocz�tek pliku znajduje si� na pocz�tku -ekranu, zamiast liczby --00%-- zobaczysz w tym miejscu --Top--. -Podobnie dla ko�ca tekstu pojawi si� tam napis --Bot-- (od -ang. bottom). Je�li wy�wietlasz tekst na tyle kr�tki, ze mie�ci si� w -ca�o�ci na ekranie, linia stanu poka�e --All--. +brzegiem ekranu. Je�li pocz�tek pliku znajduje si� na pocz�tku +ekranu, to zamiast liczby --00%-- zobaczysz w tym miejscu --Top--. +Podobnie dla ko�ca tekstu pojawi si� tam napis --Bot-- (ang. bottom). +Je�li wy�wietlasz tekst na tyle kr�tki, �e mie�ci si� w +ca�o�ci na ekranie, to linia trybu b�dzie zawiera�a napis --All--. -Gwiazdki blisko pocz�tku linii trybu oznaczaj�, ze wprowadzi�e� do -tekstu jakie� zmiany. Bezpo�rednio po odwiedzeniu lub po zachowaniu -pliku nie b�dzie w tym miejscu �adnych gwiazdek, a tylko my�lniki. +Litera L, po kt�rej wyst�puj� cyfry, tak�e opisuje Twoj� bie��c� +pozycj�: cyfry oznaczaj� numer linii, na kt�rej obecnie ustawiony jest +kursor. + +Gwiazdki blisko pocz�tku linii trybu oznaczaj�, �e wprowadzi�e� do +tekstu jakie� zmiany. Tu� po odwiedzeniu, a tak�e po zachowaniu pliku +nie b�dzie w tym miejscu gwiazdek, lecz my�lniki. Wewn�trz nawias�w znajdziesz informacje na temat trybu edycji, w -kt�rym w�a�nie jest Emacs. Domy�lnym trybem edycji jest tryb -podstawowy (ang. fundamental), kt�ry jest trybem (w�a�nie w tej chwili -u�ywanym--) u�ywanym w�a�nie w tej chwili. Jest to przyk�ad "trybu -g��wnego" (ang. major mode). - -Emacs mo�e dzia�a� w wielu trybach g��wnych. Pewne z nich zosta�y -zaprojektowane do edycji rozmaitych j�zyk�w i/lub rodzaj�w tekstu, -takie jak tryb Lispu, tryb tekstowy, itd. W danej chwili mo�e by� -aktywny tylko jeden g��wny tryb pracy, i to jego nazwa jest -wy�wietlana w linii trybu w miejscu, w kt�rym teraz jest +kt�rym w�a�nie jest Emacs. Domy�lnym trybem edycji nazywa si� +podstawowym (ang. fundamental); jest to tryb u�ywanym w�a�nie w +tej chwili. Jest to przyk�ad ,,trybu g��wnego'' (ang. major mode). + +Emacs mo�e dzia�a� w wielu trybach g��wnych. Zosta�y one zaprojektowane, +aby u�atwi� edycj� napis�w w rozmaitych j�zykach programowania, takich +jak tryb Lisp czy C, oraz rodzajach tekst�w, jak tryb tekstowy. W danej +chwili mo�e by� aktywny tylko jeden g��wny tryb pracy i to jego nazwa +jest wy�wietlana w linii trybu w miejscu, w kt�rym teraz jest "Fundamental". Ka�dy z g��wnych tryb�w edycyjnych mo�e zmieni� zachowanie niekt�rych -polece�. Na przyk�ad, w Emacsie istniej� polecenia s�u��ce do -tworzenia komentarzy w programach. Ka�dy j�zyk programowania na sw�j -spos�b okre�la, jak powinien wygl�da� komentarz, tak wiec ka�dy z -g��wnych tryb�w edycyjnych musi wstawia� komentarze w specyficzny -spos�b. Ka�dy tryb edycyjny jest nazw� polecenia, kt�re mo�esz -wykona�, by prze��czy� si� w ten tryb lub wy��czy� ten tryb. -Przyk�adem mo�e by� M-x fundamental-mode, kt�re jest poleceniem -prze��czaj�cym tryb podstawowy. +polece�. Na przyk�ad w Emacsie istniej� polecenia s�u��ce do tworzenia +komentarzy w programach. Skoro ka�dy j�zyk programowania sam okre�la, +jak powinien wygl�da� komentarz, to ka�dy z g��wnych tryb�w edycyjnych +musi wstawia� komentarze w odpowiedni spos�b. Trybowi edycyjnemu +odpowiada nazwa polecenia, kt�re mo�esz wykona�, by prze��czy� si� w ten +tryb lub go wy��czy�. Przyk�adem mo�e by� M-x fundamental-mode, kt�re +jest poleceniem prze��czaj�cym tryb podstawowy. Je�li zamierzasz edytowa� tekst w j�zyku angielskim, taki jak na -przyk�ad oryginalna wersja tego podr�cznika, prawdopodobnie powiniene� -u�ywa� trybu tekstowego (ang. text mode). +przyk�ad oryginalna wersja tego podr�cznika, to prawdopodobnie +powiniene� u�y� trybu tekstowego (ang. text mode). >> Napisz M-x text-mode<Return>. -Nie musisz si� martwi�, �adne z polece�, kt�re do tej pory pozna�e�, -nie zmienia Emacsa w powa�ny spos�b. Mo�esz jednak zauwa�y�, ze teraz -M-f i M-b traktuj� apostrofy jako cz�ci s��w. Poprzednio, w trybie +Nie musisz si� martwi�, bo �adne z polece�, kt�re do tej pory pozna�e�, +nie zmienia Emacsa w powa�ny spos�b. Mo�esz jednak zauwa�y�, �e teraz +M-f i M-b traktuj� apostrofy jako cz�ci s��w. Poprzednio, w trybie podstawowym, polecenia te traktowa�y apostrofy jako separatory s��w. G��wne tryby edycji wprowadzaj� zwykle subtelne zmiany, takie jak -opisana powy�ej: wi�kszo�� polece� robi dalej "to samo", robi to -jednak w spos�b troszeczk� inny. +opisana powy�ej; wi�kszo�� polece� nadal robi ,,to samo'', chocia� +by� mo�e w troszeczk� inny spos�b. By zobaczy� dokumentacj� na temat bie��cego g��wnego trybu edycji, naci�nij C-h m. ->> Naci�nij C-u C-v raz lub wi�cej razy tak, by ta linia znalaz�a si� - blisko g�ry ekranu. +>> Naci�nij C-u C-v raz lub wi�cej razy, tak by ta linia znalaz�a si� +blisko g�ry ekranu. ->> Naci�nij C-h m, by zobaczy� jak tryb tekstowy r�ni si� od trybu - podstawowego. +>> Naci�nij C-h m, by odczyta� dokumentacj� na temat tego, czym tryb +tekstowy r�ni si� od trybu podstawowego. ->> Naci�nij q, by usun�� dokumentacje z ekranu. +>> Naci�nij q, by usun�� dokumentacj� trybu z ekranu. -G��wne tryby edycji nazywaj� si� "g��wnymi", poniewa� s� tak�e -podrz�dne tryby edycji (ang. minor modes). Podrz�dne tryby edycji nie -s� alternatyw� dla g��wnych tryb�w edycji, a jedynie ich niewielk� -modyfikacj�. Ka�dy podrz�dny tryb edycji mo�e zosta� w��czony lub -wy��czony niezale�nie od pozosta�ych podrz�dnych tryb�w edycji oraz -niezale�nie od g��wnego trybu edycji. Mo�esz wiec u�ywa� jednego, -kombinacji dowolnych, lub nie u�ywa� �adnego trybu podrz�dnego. +G��wne tryby edycji nazywaj� si� w�a�nie ,,g��wnymi'', gdy� wyst�puj� +tak�e ,,podrz�dne'' tryby edycji (ang. minor modes). Podrz�dne tryby +edycji nie s� alternatyw� dla tryb�w g��wnych, lecz jedynie ich +niewielk� modyfikacj�. Ka�dy podrz�dny tryb edycji mo�na w��czy� lub +wy��czy� niezale�nie od pozosta�ych tryb�w podrz�dnych, a tak�e +niezale�nie od trybu g��wnego. Mo�esz wiec u�ywa� jednego, +kombinacji dowolnych, albo nie u�ywa� �adnego trybu podrz�dnego. -Jednym z podrz�dnych tryb�w edycji, kt�ry jest bardzo u�yteczny -szczeg�lnie do edycji tekstu angielskiego, jest tryb automatycznego -wype�niania (ang. auto fill mode). Je�li ten tryb jest w��czony, -Emacs lamie linie pomi�dzy s�owami automatycznie, gdy wstawiasz tekst -i linia robi si� za szeroka. +Jednym z podrz�dnych tryb�w edycji, kt�ry jest bardzo u�yteczny, +szczeg�lnie do edycji tekstu angielskiego lub polskiego, jest tryb +automatycznego wype�niania (ang. auto fill mode). Je�li jest on +w��czony, to Emacs �amie linie pomi�dzy s�owami automatycznie, gdy +podczas wstawiania tekstu linia robi si� za szeroka. -Tryb automatycznego wstawiania w��cza si� na przyk�ad poprzez -wywo�anie polecenia M-x auto-fill-mode<Return>. Je�li ten tryb jest -w��czony to samo polecenie wy��cza go, i vice versa. M�wimy, ze -polecenie to "prze��cza ten tryb". +Tryb automatycznego wstawiania w��cza si� na przyk�ad poleceniem M-x +auto-fill-mode<Return>. Powt�rzenie tego polecenie powoduje wy��czenie +trybu, ponowne powt�rzenie --- jego w��czenie, i tak dalej. M�wimy, �e +polecenie ,,prze��cza tryb''. ->> Napisz M-x auto-fill-mode<Return>. Wstawiaj potem lini� pe�n� - "asdf " tak d�ugo, a� zobaczysz, �e si� podzieli na dwie linie. - Musisz wstawi� spacje pomi�dzy znaki, poniewa� tryb automatycznego - wype�niania �amie linie tylko tam, gdzie s� spacje. +>> Napisz M-x auto-fill-mode<Return>. Wstaw potem wiele napis�w +,,asdf '' tak d�ugo, a� zobaczysz, �e linia podzieli na dwie. +Mi�dzy literami musisz wstawia� spacje, poniewa� tryb +automatycznego wype�niania �amie linie tylko tam, gdzie s� spacje. -Margines jest zazwyczaj ustawiony na 70 znak�w, ale mo�esz go zmieni� -za pomoc� polecenia C-x f. Powiniene� poda� mu argument liczbowy +Margines jest zazwyczaj ustawiony na 70 znak�w, ale mo�esz to zmieni� +poleceniem C-x f. Powiniene� poleceniu poda� argument liczbowy m�wi�cy, w kt�rej kolumnie ma zosta� ustawiony margines. >> Wywo�aj C-x f z argumentem r�wnym 20. (C-u 2 0 C-x f). - Napisz potem jaki� tekst i zauwa�, ze Emacs wype�nia linie do - d�ugo�ci co najwy�ej 20 znak�w. Ustaw margines z powrotem na - 70 znak�w, wywo�uj�c jeszcze raz C-x f. +Napisz potem jaki� tekst i zauwa�, �e Emacs wype�nia linie do +d�ugo�ci co najwy�ej 20 znak�w. Ustaw margines z powrotem na +70 znak�w, wywo�uj�c jeszcze raz C-x f z odpowiednim argumentem. -Je�li dokonujesz zmian wewn�trz akapitu, tryb -automatycznego wype�niania nie wyr�wna marginesu -sam z siebie. By wywo�a� polecenie -wyr�wnania marginesu, naci�nij M-q (Meta-q), -podczas gdy kursor znajduje si� wewn�trz akapitu. +Je�li zmieniasz tekst wewn�trz akapitu, to tryb automatycznego +wype�niania sam z siebie nie wyr�wna marginesu. Mo�esz go wyr�wna� +samodzielnie, wydaj�c polecenie M-q (Meta-q) (kursor powinien si� +w�wczas znajdowa� wewn�trz akapitu). >> Przesu� kursor do poprzedniego akapitu i naci�nij M-q. @@ -896,248 +895,256 @@ podczas gdy kursor znajduje si� wewn�trz akapitu. ---------- Emacs potrafi szuka� �a�cuch�w (zwartych ci�g�w znak�w lub s��w) -zar�wno wstecz jaki i do przodu. Szukanie �a�cucha jest poleceniem, -kt�re przesuwa kursor; przesuwa ono kursor do nast�pnego miejsca, w -kt�rym dany �a�cuch wyst�puje. +zar�wno wstecz jak i do przodu. Szukanie �a�cucha jest poleceniem, +kt�re przesuwa kursor --- do nast�pnego miejsca, w kt�rym dany +�a�cuch wyst�puje. -Polecenie Emacsa "search" r�ni si� od podobnych polece� innych -edytor�w w tym sensie, ze jest ono przyrostowe. Znaczy to, ze -szukanie odbywa si� w trakcie, gdy Ty wpisujesz kolejne znaki -�a�cucha, kt�ry ma zosta� odnaleziony. +Polecenie Emacsa "search" r�ni si� od podobnych polece� w innych +edytorach tym, �e jest przyrostowe. Znaczy to, �e szukanie odbywa +si� w trakcie, gdy wpisujesz kolejne znaki �a�cucha, kt�ry ma zosta� +znaleziony. -Poleceniami zapocz�tkowuj�cymi szukanie s�: C-s dla szukania w prz�d -oraz C-r dla szukania wstecz. POCZEKAJ PROSZ�! Nie pr�buj ich w tej +Poleceniami rozpoczynaj�cymi szukanie s�: C-s dla szukania w prz�d +oraz C-r dla szukania wstecz. POCZEKAJ PROSZ�! Nie pr�buj ich w tej chwili. -Gdy naci�niesz C-s zauwa�ysz, ze tekst "I-search" pojawi si� w -obszarze echa. Informuje Ci� to, �e Emacs znajduje si� w trybie -"incremental search", czekaj�c by� napisa� tekst, kt�ry ma on znale��. -Naci�niecie <Return> ko�czy proces szukania. - ->> Teraz naci�nij C-s, by rozpocz�� szukanie. POWOLI, litera po - literze, napisz s�owo "kursor", zatrzymuj�c si� po ka�dym znaku i - obserwuj�c, gdzie zatrzymuje si� kursor. Gdy naci�niesz drugie - "r", b�dzie mo�na powiedzie�, �e szuka�e� s�owa "kursor" - jednokrotnie. Naci�nij C-s jeszcze raz, by znale�� nast�pne - wyst�pienie s�owa "kursor". Naci�nij teraz <Delete> cztery - razy i zobacz, co si� dzieje z kursorem. Naci�nij <RET>, by sko�czy� - szukanie. - -Widzia�e�, co si� dzia�o? Emacs podczas szukania przyrostowego pr�buje -przej�� do miejsca wyst�pienia �a�cucha, kt�ry do tej pory wpisa�e�, -pod�wietlaj�c go dla Twojej wygody. By znale�� nast�pne wyst�pienie -s�owa "kursor", po prostu naci�nij C-s jeszcze raz. Je�li takiego nie -ma, Emacs zapiszczy i powie Ci, ze szukanie "sko�czy�o si� pora�k�". -Naci�niecie C-g tak�e przerywa proces szukania. - -UWAGA: W niekt�rych systemach naci�niecie C-s zamrozi ekran i nie -zobaczysz �adnego tekstu z Emacsa. Oznacza to, �e sk�adowa systemu -operacyjnego, zwana kontrol� przep�ywu (ang. "flow control") -przechwyci�a C-s i nie pozwoli�a mu dojs� do Emacsa. By odzyska� -kontrole nad ekranem, nacisnij C-q. Dodatkowej pomocy poszukaj w +Gdy naci�niesz C-s, zauwa�ysz, �e w obszarze echa pojawi si� +tekst "I-search". Jest to informacja, �e Emacs znajduje si� w trybie +"incremental search" i czeka, by� napisa� tekst, kt�ry ma znale��. +Naci�ni�cie <Return> ko�czy proces szukania. + +>> Rozpocznij teraz szukanie, naciskaj�c C-s. POWOLI, litera po +literze, napisz s�owo kursor, zatrzymuj�c si� po ka�dym znaku +i obserwuj�c, gdzie zatrzymuje si� kursor. Gdy naci�niesz drugie +r, b�dzie mo�na powiedzie�, �e szuka�e� s�owa kursor +jednokrotnie. Naci�nij jeszcze raz C-s, by znale�� nast�pne +wyst�pienie s�owa kursor. Naci�nij teraz cztery razy <Delete> +i zobacz, co si� dzieje z kursorem. Naci�nij <Return>, by sko�czy� +szukanie. + +Widzia�e�, co si� dzia�o? Podczas szukania przyrostowego Emacs pr�buje +przej�� do miejsca wyst�pienia �a�cucha, kt�ry wpisa�e� do tej pory, +i pod�wietla go dla Twojej wygody. By znale�� nast�pne wyst�pienie +s�owa kursor, po prostu jeszcze raz naci�nij C-s. Je�li takiego +wyst�pienia nie ma, to Emacs zapiszczy i napisze, �e szukanie +,,sko�czy�o si� pora�k�''. + +Kombinacja C-g przerywa proces szukania, podobnie jak to czyni +z innymi poleceniami. + +UWAGA: W niekt�rych systemach naci�niecie C-s zamra�a ekran i w +rezultacie Emacs nie mo�e pokazywa� tekstu. Oznacza to, �e sk�adowa +systemu operacyjnego, zwana kontrol� przep�ywu (ang. "flow control"), +przechwyci�a znak C-s i nie pozwoli�a mu dotrze� do Emacsa. By odzyska� +kontrol� nad ekranem, naci�nij C-q. Dodatkowej pomocy poszukaj w rozdziale "Spontaneous Entry to Incremental Search" w podr�czniku Emacsa. -Jesli podczas szukania przyrostowego naci�niesz <Delete> zauwa�ysz, ze -ostatni znak, kt�ry wcisn��es znika i kursor wraca do poprzedniego -miejsca. Na przyk�ad, za��my, ze nacisn��es "k" i znalaz�es pierwsze -wyst�pienie tej litery. Jesli teraz naci�niesz "u", kursor przesunie -si� do pierwszego wyst�pienia "ku". Teraz nacisnij <Delete>. Skasuje -to "u" z �a�cucha, kt�rego poszukujesz, a kursor wr�ci do pierwszego -wyst�pienia "k". +Je�li podczas szukania przyrostowego naci�niesz <Delete>, to zauwa�ysz, +�e w minibuforze znika ostatni znak wpisanego przez ciebie �a�cucha, a +kursor wraca do poprzedniego miejsca. Przypu��my na przyk�ad, �e +nacisn��e� k i znalaz�e� pierwsze wyst�pienie tej litery. Je�li teraz +naci�niesz u, to kursor przesunie si� tu� za najbli�sze litery +ku. Naci�nij teraz <Delete>. Spowoduje to skasowanie z wyszukiwanego +�a�cucha litery u, a kursor wr�ci do pierwszego wyst�pienia litery k. -Je�li podczas szukania nacisniesz jaki� klawisz razem z META lub CTRL -(z nielicznymi wyj�tkami --- znakami, kt�re maj� specjalne znaczenie -podczas szukania, takimi jak C-s i C-r) szukanie zostanie przerwane. +Je�li podczas szukania naci�niesz jaki� klawisz w kombinacji z META lub +Ctrl (z nielicznymi wyj�tkami --- znakami, kt�re maj� specjalne +znaczenie podczas szukania, takimi jak C-s i C-r), to szukanie zostanie +przerwane. -C-s rozpoczyna proces szukania, kt�ry poszukuje �a�cucha, kt�ry -znajduje si� ZA bie��c� pozycja kursora. Je�li chcesz szuka� czego� -wcze�niej w tek�cie, naci�nij C-r. Wszystko, co powiedzieli�my o C-s -stosuje si� do C-r, oczywi�cie ze zmian� kierunku szukania na wstecz. +C-s rozpoczyna proces szukania do przodu, czyli ZA bie��c� pozycj� +kursora. Je�li chcesz szuka� czego� po�o�onego w tek�cie wcze�niej, +to naci�nij C-r. Wszystko, co powiedzieli�my o poleceniu C-s, stosuje +si� te� do C-r, oczywi�cie w odniesieniu do szukania wstecz. * WIELE OKIEN ------------- -Jedn� z przyjemnych cech Emacsa jest mo�liwo�� wy�wietlania wi�cej ni� +Jedn� z u�ytecznych cech Emacsa jest mo�liwo�� wy�wietlania wi�cej ni� jednego okna na raz. >> Przesu� kursor do tej linii i naci�nij C-u 0 C-l. ->> Naci�nij teraz C-x 2, co podzieli ekran na dwa okna. Obydwa okna - wy�wietlaj� ten podr�cznik. Kursor pozostaje w g�rnym oknie. +>> Naci�nij teraz C-x 2, co podzieli ekran na dwa okna. Obydwa okna +wy�wietlaj� ten podr�cznik. Kursor pozostaje w g�rnym oknie. ->> Naci�nij C-M-v by przewin�� dolne okno. (Je�li nie masz - prawdziwego klawisza Meta, naci�nij ESC C-v.) +>> Naci�nij C-M-v by przewin�� dolne okno. (Je�li nie masz +klawisza Meta lub Alt, to naci�nij ESC C-v.) >> Naci�nij C-x o ("o" jak angielskie "other") by przesun�� kursor do - dolnego okna. U�yj C-v i M-v w dolnym oknie by przewin�� jego - zawarto��. Polecenia, kt�re masz wykona� czytaj w g�rnym oknie. +dolnego okna. U�yj C-v i M-v w dolnym oknie, by przewin�� jego +zawarto��. Polecenia, kt�re masz wykona�, odczytuj z g�rnego okna. >> Naci�nij C-x o jeszcze raz tak, by kursor wr�ci� do g�rnego okna. - Kursor w g�rnym oknie nie zmieni� po�o�enia. +Kursor w g�rnym oknie nie zmieni� po�o�enia. -Ka�de okno pami�ta po�o�enie swojego w�asnego kursora, lecz tylko -jedno okno w danej chwili wy�wietla kursor. Wszystkie polecenia -edycyjne stosuj� si� do okna, w kt�rym jest kursor. To okno nazywane -jest "wybranym oknem". +Ka�de okno pami�ta po�o�enie swojego kursora, lecz w danej chwili +tylko jedno z okien wy�wietla kursor. Wszystkie polecenia edycyjne +stosuj� si� do okna, w kt�rym jest kursor. To okno nazywane jest +,,oknem wybranym''. -Polecenie C-M-v jest bardzo u�yteczne gdy edytujesz tekst w jednym -oknie, a drugiego u�ywasz tylko jako punkt odniesienia. Dzi�ki temu -kursor mo�e zawsze znajdowa� si� w oknie, zawarto�� kt�rego edytujesz, -a Ty mo�esz przesuwa� drugie okno za pomoc� C-M-v. +Polecenie C-M-v przyda Ci si�, gdy b�dziesz chcia� edytowa� tekst w +jednym oknie, a drugiego u�ywa� jako punktu odniesienia. Dzi�ki niemu +kursor mo�e zawsze znajdowa� si� w oknie, kt�rego zawarto�� edytujesz, a +Ty mo�esz przesuwa� drugie okno. -C-M-v to przyk�ad znaku, kt�ry uzyskuje si� za pomoc� CONTROL-META. -Je�li masz prawdziwy klawisz META, C-M-v mo�esz uzyska� przytrzymuj�c -jednocze�nie CTRL oraz META i naciskaj�c v. Nie jest wa�ne, co -zosta�o naci�niete wcze�niej, CTRL czy META, poniewa� obydwa te -klawisze dzia�aj� jako modyfikatory znaczenia klawiszy, kt�re -naciskasz. +C-M-v to przyk�ad kombinacji, kt�ry uzyskuje si�, wciskaj�c jednocze�nie +klawisze Ctrl i Meta (Alt). Je�li masz prawdziwy klawisz META (Alt), to +C-M-v mo�esz uzyska� przytrzymuj�c jednocze�nie Ctrl oraz META (Alt) i +naciskaj�c v. Nie jest wa�ne, co zosta�o naci�ni�te wcze�niej, Ctrl czy +META, poniewa� obydwa te klawisze dzia�aj� jako modyfikatory znaczenia +znak�w. -Je�li nie masz klawisza META i u�ywasz w jego zast�pstwie ESC, -kolejno�� naciskania klawiszy jest znacz�ca: musisz najpierw nacisn�� -i pu�ci� ESC, po czym nacisn�� CTRL-v; CTRL-ESC v nie b�dzie dzia�a�. -Dzieje si� tak dlatego, ze ESC jest znakiem, a nie modyfikatorem. +Je�li nie masz klawisza META (Alt) i w jego zast�pstwie u�ywasz ESC, to +kolejno�� naciskania klawiszy ma znaczenie: musisz najpierw nacisn�� i +pu�ci� ESC, po czym nacisn�� Ctrl-v; kombinacja Ctrl-ESC v nie zadzia�a. +Wynika to z tego, �e ESC jest znakiem, a nie modyfikatorem. ->> Naci�nij C-x 1 (w g�rnym oknie), by pozby� si� dolnego okna. +>> Naci�nij C-x 1 (w g�rnym oknie), by pozby� si� okna dolnego. -(Je�li nacisn��by� C-x 1 w dolnym oknie, to znik�oby g�rne. Mo�esz -sobie t�umaczy� to polecenie jako "zatrzymaj tylko jedno okno --- to w -kt�rym w�a�nie jestem".) +(Je�li nacisn��by� C-x 1 w dolnym oknie, to g�rne by znik�o. Mo�esz +sobie to polecenie t�umaczy� jako ,,pozostaw tylko jedno okno --- to w +kt�rym w�a�nie jestem''.) -Nie musisz wy�wietla� tego samego bufora w obydwu oknach. Je�li -u�yjesz C-x C-f by wy�wietli� plik w jednym z okien, zawarto�� -drugiego nie zmieni si�. W ka�dym oknie mo�esz wy�wietla� r�ne pliki -niezale�nie. +Nie musi by� tak, �e obydwa okna pokazuj� ten sam bufor. Je�li u�yjesz +C-x C-f, by odwiedzi� jaki� plik w jednym z nich, to zawarto�� drugiego +si� nie zmieni. Z zasady w r�nych oknach mo�esz niezale�nie wy�wietla� +r�ne pliki. Oto inny spos�b u�ywania dw�ch okien do wy�wietlania dw�ch r�nych rzeczy: ->> Naci�nij C-x 4 C-f i nazw� jednego z Twoich plik�w. Zako�cz - wprowadzanie klawiszem <Return>. Podany plik pojawi si� w dolnym - oknie razem z kursorem, kt�ry tam przeskakuje. +>> Naci�nij C-x 4 C-f i nazw� jednego z Twoich plik�w. Zako�cz +wprowadzanie klawiszem <Return>. Podany plik pojawi si� w dolnym +oknie razem z kursorem, kt�ry tam przeskakuje. ->> Naci�nij C-x o, by wr�ci� do g�rnego okna, oraz C-x 1 by - usun�� dolne okno. +>> Naci�nij C-x o, by wr�ci� do g�rnego okna, oraz C-x 1 by usun�� +dolne okno. * REKURSYWNE POZIOMY EDYCJI --------------------------- Czasami mo�esz znale�� si� w czym�, co nazywa si� "rekursywnym -poziomem edycji". Mo�esz to rozpozna� po nawiasach kwadratowych w +poziomem edycji". Mo�esz to rozpozna� po nawiasach kwadratowych w linii trybu, obejmuj�cych nawiasy okr�g�e zawieraj�ce nazw� g��wnego -trybu edycji. Na przyk�ad, m�g�by� widzie� [(Fundamental)] zamiast +trybu edycji. M�g�by� na przyk�ad zobaczy� [(Fundamental)] zamiast (Fundamental). -By wyj�� z rekursywnego poziomu edycji naci�nij ESC ESC ESC. Jest to -og�lnego przeznaczenia "wychodzimy". Mo�esz go u�y� tak�e by pozby� -si� nadmiaru okien lub wyj�� z minibufora. +By wyj�� z rekursywnego poziomu edycji, naci�nij ESC ESC ESC. Jest to +og�lnego przeznaczenia polecenie ,,wychodzimy''. Mo�esz go u�y� tak�e, +by pozby� si� nadmiaru okien albo wyj�� z minibufora. ->> Naci�nij M-x by wej�� do minibufora; naci�nij potem ESC ESC ESC, by - z niego wyj��. +>> Naci�nij M-x by wej�� do minibufora, potem naci�nij ESC ESC ESC, by +z niego wyj��. -Nie mo�esz u�y� C-g, by wyj�� z rekursywnego poziomu edycji. Dzieje -si� tak dlatego, ze C-g jest u�ywane do anulowania polece� i -argument�w WEWN�TRZ rekursywnego poziomu edycji. +Aby wyj�� z rekursywnego poziomu edycji, nie wystarczy u�y� C-g. Dzieje +si� tak dlatego, �e klawisz C-g jest u�ywany do anulowania polece� i +argument�w WEWN�TRZ pojedynczego rekursywnego poziomu edycji. -SZUKANIE DODATKOWEJ POMOCY --------------------------- +SZUKANIE POMOCY +--------------- -W tym podr�czniku spr�bowali�my dostarczy� tylko tyle informacji, ile -jest niezb�dne, by� m�g� zacz�� u�ywa� Emacsa. Emacs jest istn� -kopalni� najr�niejszych rzeczy, kt�rych nie spos�b tutaj opisa�. -Zapewne b�dziesz chcia� dowiedzie� si� wi�cej o Emacsie, poniewa� -posiada on wiele po��danych cech, o kt�rych na razie nic nie wiesz. -Jest w nim zaszyte mn�stwo wewn�trznej dokumentacji, kt�ra mo�e by� -osi�gni�ta za pomoc� Control-h, kt�re okre�lamy mianem "znaku pomocy" -z powodu spe�nianej przez niego roli. +W tym podr�czniku dostarczyli�my tylko tyle informacji, ile jest +niezb�dne, by� m�g� zacz�� u�ywa� Emacsa. Emacs jest istn� kopalni� +najr�niejszych rzeczy, kt�rych nie spos�b tutaj opisa�. B�dziesz +zapewne chcia� dowiedzie� si� o Emacsie wi�cej, poniewa� posiada on +wiele po�ytecznych cech, o kt�rych na razie nic nie wiesz. Mi�dzy innymi +jest w nim zaszyte mn�stwo wewn�trznej dokumentacji. Dotrze� do tej +dokumentacji mo�esz po naci�ni�ciu kombinacji C-h. -By uzyska� pomoc, naci�nij C-h a potem znak, kt�ry okre�la jakiego -typu pomocy oczekujesz. Je�li poczujesz si� NAPRAWD� zagubiony, -napisz C-h ? i Emacs spr�buje powiedzie� Ci, jakiego typu pomocy mo�e -Ci dostarczy�. Je�li naci�niesz C-h a potem zadecydujesz, �e pomoc -nie jest Ci jednak potrzebna, po prostu wci�nij C-g by anulowa� C-h. +By uzyska� pomoc, naci�nij C-h, a potem znak, kt�ry okre�la jakiego +rodzaju pomocy oczekujesz. Je�li poczujesz si� NAPRAWD� zagubiony, to +napisz C-h?, a Emacs podpowie, jakiego rodzaju pomocy mo�e Ci +dostarczy�. Je�li naci�niesz C-h, a potem zadecydujesz, �e pomoc nie +jest Ci jednak potrzebna, to aby anulowa� zapocz�tkowane polecenie C-h, +po prostu wci�nij C-g. -Najprostsz� pomoc mo�esz uzyska� naciskaj�c C-h c. Naci�nij C-h a -potem c, po czym kombinacje klawiszy polecenia, i Emacs wy�wietli -bardzo kr�tki opis polecenia. +Najprostsz� pomoc mo�esz uzyska� naciskaj�c C-h c. Naci�nij C-h a potem +c, po czym kombinacj� klawiszy, kt�rej znaczenie chcesz pozna�; Emacs +wy�wietli kr�tki opis polecenia odpowiadaj�cego tej kombinacji. ->> Naci�nij C-h c Control-p. - Powinno to przywo�a� komunikat, o tre�ci podobnej do +>> Naci�nij C-h c C-p. +Powinno to przywo�a� komunikat, o tre�ci podobnej do - C-p runs the command previous-line +C-p runs the command previous-line -W ten spos�b mo�esz uzyska� "nazw� funkcji". Przydaje si� to podczas -pisania kodu w Lispie, kt�ry rozszerza Emacsa; wystarcza to tak�e do -przypomnienia Ci, co dane polecenie robi, je�li widzia�e� je ju� -wcze�niej, ale nie zapami�ta�e� go. +W ten spos�b mo�esz uzyska� ,,nazw� funkcji'' przypisanej kombinacji +klawiszy. Przydaje si� to podczas pisania kodu w Lispie, w kt�rym +zapisane s� rozszerzenia Emacsa; wystarcza to tak�e do przypomnienia +Ci, co dane polecenie robi, je�li widzia�e� je ju� wcze�niej, lecz +go nie zapami�ta�e�. + +Jako dope�nienie polecenia C-h c Emacs dopuszcza te� wieloznakowe +kombinacje klawiszy, na przyk�ad C-x C-s albo (je�li nie masz klawisza +META lub Alt) <ESC>v. -Polecenia wywo�ywane za pomoc� wieloznakowej kombinacji klawiszy, na -przyk�ad C-x C-s oraz (je�li nie masz klawisza META lub EDIT) <ESC>v, -s� tak�e dopuszczalne po C-h c. By uzyska� wi�cej informacji na temat polecenia, naci�nij C-h k zamiast C-h c. ->> Naci�nij C-h k Control-p. +>> Naci�nij C-h k C-p. To polecenie wy�wietla dokumentacj� na temat danej funkcji oraz jej -nazw� w oknie Emacsa. Gdy sko�czysz �ledzi� wynik tego polecenia -naci�nij C-x 1, by pozby� si� tekstu pomocy. Nie musisz tego robi� od -razu. Mo�esz wykona� pewne operacje w oparciu o tekst pomocy zanim +nazw� w oknie Emacsa. Gdy sko�czysz �ledzi� wynik tego polecenia +naci�nij C-x 1, by pozby� si� tekstu pomocy. Nie musisz tego robi� od +razu. Mo�esz wykona� pewne operacje w oparciu o tekst pomocy zanim naci�niesz C-x 1. Oto kilka innych u�ytecznych wariant�w C-h: - C-h f Opisz funkcje o podanej nazwie. +C-h f Opisz funkcje o podanej nazwie. ->> Napisz C-h f previous-line<Return>. Wypisze to na ekranie ca�� - informacje, jak� Emacs ma na temat funkcji, kt�ra implementuje - polecenie C-p. +>> Napisz C-h f previous-line<Return>. Wypisze to na ekranie ca�� +informacje, jak� Emacs ma na temat funkcji, kt�ra implementuje +polecenie C-p. -Podobnie komenda C-h v pokazuje na ekranie dokumentacj� zmiennych, kt�rych -wartosci mozesz zmieni�, aby dostosowa� Emacsa do swoich +Podobnie komenda C-h v pokazuje na ekranie dokumentacj� zmiennych, +kt�rych warto�ci mo�esz zmieni�, aby dostosowa� Emacsa do swoich preferencji. Wpisz nazw� zmiennej, gdy Emacs o ni� poprosi. - C-h a Apropos. Wpisz s�owo kluczowe, a Emacs wypisze list� - wszystkich polece�, kt�rych nazwa zawiera to s�owo. - Polecenia te mog� zosta� wywo�ane za pomoc� Meta-x. - Dla niekt�rych polece� Apropos wypisze jedno- lub - dwuznakowe sekwencje, kt�re wywo�uj� dane polecenie. +C-h a Apropos. Wpisz s�owo, a Emacs wypisze list� +wszystkich polece�, kt�rych nazwa zawiera to s�owo. +Polecenia te mo�na wywo�ywa� za pomoc� Meta-x. +Dla niekt�rych polece� Apropos wypisze jedno- lub +dwuznakowe sekwencje, kt�re wywo�uj� te polecenia. ->> Napisz C-h a file<Return>. Zobaczysz list� wszystkich polece�, - dost�pnych za pomoc� M-x, kt�re maja s�owo "file" w swojej nazwie. - Zauwa�ysz tam tak�e polecenia takie, jak C-x C-f oraz C-x C-w, - umieszczone obok nazw polece� "find-file" i "write-file". +>> Napisz C-h a file<Return>. Zobaczysz list� wszystkich polece�, +dost�pnych za pomoc� M-x, kt�re maja s�owo "file" w swojej nazwie. +Zauwa�ysz tam tak�e polecenia takie, jak C-x C-f oraz C-x C-w, +umieszczone obok nazw polece� "find-file" i "write-file". >> Napisz C-M-v, aby przewin�� okno pomocy. Zr�b to kilka razy. >> Napisz C-x 1, aby usun�� okno pomocy. - C-h i Czytanie elektronicznych podr�cznik�w (w formacie Info). To - polecenie prze��czy ci� do specjalnego bufora o nazwie - *info*, gdzie bedziesz m�g� przeczyta� podr�czniki - dotycz�ce pakiet�w zainstalowanych w twoim - systemie. Napisz m emacs <Return>, aby zapozna� si� z - podr�cznikiem Emacsa. Je�eli nigdy wczesniej nie u�ywa�es - Info, napisz ? a Emacs przedstawi ci mo�liwo�ci - tego trybu. Po tym, jak zapoznasz si� z tym kr�tkim - podr�cznikiem w dalszej pracy podstawow� dokumentacj� - stanowi� b�dzie w�a�nie Emacs Info. +C-h i Czytanie elektronicznych podr�cznik�w (w formacie Info). To +polecenie prze��czy Ci� do specjalnego bufora o nazwie +*info*, gdzie b�dziesz m�g� przeczyta� podr�czniki +dotycz�ce pakiet�w zainstalowanych w Twoim +systemie. Napisz m emacs <Return>, aby zapozna� si� z +podr�cznikiem Emacsa. Je�eli nigdy wcze�niej nie u�ywa�e� +trybu Info, to napisz ?, a Emacs przedstawi Ci mo�liwo�ci +tego trybu. Po tym, jak zapoznasz si� z niniejszym kr�tkim +podr�cznikiem, w dalszej pracy dost�p do dokumentacji +b�dziesz uzyskiwa� w�a�nie za pomoc� Emacs Info. + PODSUMOWANIE ------------ -Pami�taj, �e by wyj�� z Emacsa na sta�e, u�ywaj C-x C-c. By wyj�� do -pow�oki na chwil� tak, by� m�g� wr�ci�, u�yj C-z. (To nie dzia�a pod -X-Windows, poniewa� tam nie ma prawdziwego konceptu przej�cia na -chwile do pow�oki. Zamiast tego C-z ikonizuje okno Emacsa.) +Pami�taj, �e by wyj�� z Emacsa na sta�e, trzeba wyda� polecenie C-x C-c. +By wyj�� do pow�oki na chwil� tak, by jeszcze Do Emacsa wr�ci�, trzeba +u�y� C-z. (To nie dzia�a pod X-Windows, poniewa� tam nie ma prawdziwego +konceptu przej�cia na chwil� do pow�oki. Zamiast tego C-z ,,ikonizuje'' +okno Emacsa.) Ten podr�cznik by� pisany tak, by wszyscy nowi u�ytkownicy mogli go -zrozumie�. Je�li co� pozostawi� niejasnym, nie sied� cicho i nie +zrozumie�. Je�li co� pozostawi� niejasnym, nie sied� cicho i nie obwiniaj siebie, tylko daj nam zna�! @@ -1146,43 +1153,45 @@ KOPIOWANIE Niniejszy podr�cznik jest potomkiem w d�ugiej linii podr�cznik�w Emacsa, kt�ra rozpoczyna si� od tego, kt�ry zosta� napisany przez -Stuarta Cracrafta dla oryginalnego Emacsa. Zosta� on zmodyfikowany we -wrze�niu 1994 przez Bena Winga, kt�ry zaktualizowa� go, je�li chodzi o -X-Windows. - -T�umaczenia na j�zyk polski dokona� Remek Trzaska z pomoc� Ryszarda -Kubiaka. Jesli polskie znaki nie byly poprawnie wyswietlane w tym -buforze, oznacza to, ze nie masz zainstalowanych polskich fontow. -Pomoc w tym zakresie mozesz znalezc pod adresem: - <URL:http://www.agh.edu.pl/ogonki> +Stuarta Cracrafta dla oryginalnego Emacsa. Zosta� on zmodyfikowany we +wrze�niu 1994 przez Bena Winga, kt�ry zaktualizowa� go w celu uwzgl�dnienia +pracy pod X-Windows. -T�umaczenie to zosta�o uaktualnione dla wersji GNU Emacs 21 -przez Beat� Wierzcho�owsk� <[email protected]> z pomoc� -Janusza S. Bienia <[email protected]> +Autorem pierwszego t�umaczenia na j�zyk polski by� Remek Trzaska +<[email protected]>, a pomaga� mu Ryszard Kubiak +<[email protected]>. Tamto t�umaczenie zosta�o uaktualnione dla +wersji GNU Emacs 21 przez Beat� Wierzcho�owsk� <[email protected]> + z pomoc� Ryszarda Kubiaka i Janusza S. Bienia <[email protected]>. -Ta wersja podr�cznika, podobnie jak GNU Emacs, jest zastrze�ona, a -pozwolenie na kopiowanie udzielone jest pod nast�puj�cymi warunkami: +Ta wersja podr�cznika, podobnie jak GNU Emacs, jest chroniona prawem +autorskim, ale wolno j� kopiowa� pod nast�puj�cymi warunkami: Copyright (c) 1985, 1994, 2001 Free Software Foundation - Permission is granted to anyone to make or distribute verbatim - copies of this document as received, in any medium, provided that - the copyright notice and permission notice are preserved, - and that the distributor grants the recipient permission - for further redistribution as permitted by this notice. +Zezwala si� na wykonywanie lub rozpowszechnianie +wiernych kopii tego dokumentu w otrzymanej formie, na dowolnym +no�niku, pod warunkiem zachowania informacji o +prawach autorskich i niniejszym zezwoleniu oraz pod +warunkiem, �e dystrybutor udzieli odbiorcy pozwolenia na +dalsze rozpowszechnianie zgodnie z niniejszym zezwoleniem. - Permission is granted to distribute modified versions - of this document, or of portions of it, - under the above conditions, provided also that they - carry prominent notices stating who last altered them. -Warunki kopiowania samego Emacsa s� w pewnym stopniu inne, aczkolwiek -zachowuj� te sama idee. Prosz�, przeczytaj plik COPYING, po czym -rozdaj swoim znajomym kopie Emacsa. Pom� zwalczy� przeszkody w -rozpowszechnianiu oprogramowania przez tworzenie i dzielenie si� -oprogramowaniem. +Zezwala si� r�wnie� na rozpowszechnianie na warunkach podanych +powy�ej zmodyfikowanych wersji tego dokumentu lub jego cz�ci, +pod warunkiem, �e zostan� wyra�nie uwidocznione +informacje o tym, kto dokona� modyfikacji jako ostatni. + + +Warunki kopiowania samego Emacsa s� bardziej skomplikowane, ale zgodne +z t� ide�. Prosz�, przeczytaj plik COPYING, po czym rozdaj swoim +znajomym kopie Emacsa. Pom� t�pi� obstrukcjonizm w informatyce, +u�ywaj�c, tworz�c i dziel�c si� oprogramowaniem swobodnym. + ;;; Local Variables: -;;; mode: fundamental -;;; coding: latin-2 +;;; mode: fundamental +;;; coding: latin-2-unix ;;; End: + + + |